34
Het geheim achter een goed
warmtebeeld
34.1 Inleiding
In de afgelopen jaren worden warmtebeeldcamera's gebruikt in steeds meer professio-
nele omgevingen. De camera's zijn eenvoudig te hanteren en het maken van warmte-
beelden gebeurt snel. Ook kunnen beelden eenvoudig worden bijgevoegd bij rapporten,
bijv. voor de inspectie van een elektrische installatie of gebouw als bewijs van uitge-
voerde werkzaamheden of aangetroffen storingen of afwijkingen. Men vergeet echter
vaak dat een beeld dat moet fungeren als bewijs of zelfs als bewijsstuk in een rechtbank,
moet voldoen aan bepaalde eisen. Een snelle opname uit de losse pols is dan niet vol-
doende. Wat zijn dan de kenmerken van een echt goed warmtebeeld?
34.2 Achtergrond
Tijdens de praktijkoefeningen van onze thermografietrainingen merken wij telkens op
hoeveel moeite een aantal deelnemers heeft met het kiezen van de optimale camera-in-
stellingen voor verschillende taken. Niet iedereen heeft een achtergrond op het gebied
van bijvoorbeeld amateurfotografie (meer informatie over het verschil tussen thermogra-
fie en fotografie volgt in de volgende paragraaf), en om een goed en betekenisvol warm-
tebeeld te maken is enige kennis van fotografie en de praktische toepassing daarvan
onontbeerlijk. Daarom is het niet verrassend dat thermografen, met name die zonder trai-
ning, herhaaldelijk rapporten produceren met warmtebeelden die geen betekenis heb-
ben of zelfs de verkeerde conclusies ondersteunen, en daardoor alleen geschikt zijn
voor de afvalbak. Helaas zijn dergelijke rapporten niet alleen te vinden in bedrijven waar
thermografie min of meer een extraatje is, maar ook in bedrijven waar dergelijke rappor-
ten deel kunnen uitmaken van een kritiek procesbewakings- of onderhoudsprogramma.
De twee voornaamste oorzaken hiervan zijn: de gebruikers weten niet wat een goed
warmtebeeld is en hoe je er een maakt, of het werk wordt om welke reden dan ook niet
naar behoren uitgevoerd.
34.3 Een goed beeld
Aangezien thermografie en fotografie gerelateerd zijn, is het goed om te kijken naar wat
van belang is voor professionele fotografen. Wat vinden zij een goede foto? Drie aspec-
ten zijn hierbij het belangrijkst:
1. Een foto moet de toeschouwer raken. Dat betekent dat de foto ongebruikelijk, opval-
lend of uniek moet zijn, interesse moet wekken en, afhankelijk van het genre, emotie
moet opwekken.
2. De compositie en balans moeten in harmonie zijn; het detail en de inhoud moeten es-
thetisch bij elkaar passen.
3. De belichting moet interessant zijn, bijvoorbeeld van achteren of opzij komen, waar-
door dramatische schaduwen worden verkregen, avondlicht of andere aangename
verlichting, afhankelijk van wat past bij het totaaleffect dat de fotograaf wil bereiken.
In hoeverre kunnen deze concepten worden toegepast op thermografie?
Ook bij thermografie is het van belang dat het motief interessant is. Met andere woorden:
ons doel is het afbeelden van een object of de staat hiervan. Emoties zijn niet nodig; bij
warmtebeelden hebben feiten prioriteit (tenzij het gaat om een kunstproject). Bij het da-
gelijkse beroepsleven is het van belang thermische patronen duidelijk weer te geven en
temperatuurmetingen te vergemakkelijken.
Het warmtebeeld moet ook een goede hoeveelheid detail hebben en het object weerge-
ven op een geschikte grootte en in een geschikte positie.
Zonder externe verlichting zijn visueel zicht en fotografie onmogelijk, omdat datgene wat
wij zien met onze ogen of vastleggen met een fotocamera voortkomt uit gereflecteerd
licht. Bij thermografie legt de camera zowel uitgezonden als gereflecteerde straling vast.
Daarom zijn het verband en de intensiteit van de infrarode straling die wordt uitgezonden
door het object en door de omgeving daarvan, van belang. De helderheid en het contrast
van het beeld worden vervolgens aangepast door het wijzigen van de weergegeven
temperatuurinterval.
#T810253; r. AB/43583/43592; nl-NL
192