Rev #53
de piloot met een grote rolhoek vliegt (cirkelpolar).
Tijdens het cirkelen vliegen de meeste piloten met het touwtje iets naar buiten. De HAWK
berekent de sliphoek. De overgrote meerderheid van de piloten vliegt met kleine sliphoeken
van minder dan 4 graden.
Voordat we het effect aan de hand van een voorbeeld demonstreren, herinneren we ons
enkele eigenschappen van de conventionele TEK-vario. Als we aannemen dat een thermiekbel
glad is, meet de TEK-vario de daadwerkelijke stijgsnelheid van het zweefvliegtuig, niet de
luchtmassa-beweging. Als we met een grote zijwaartse slip vliegen, is de stijgsnelheid van het
zweefvliegtuig kleiner dan wanneer we met nul zijwaartse slip in dezelfde thermiekbel vliegen.
De Netto TEK en de Relatieve TEK-vario zijn afgeleide grootheden door vaste constanten toe
te voegen aan Vario TEK. Deze constanten worden berekend uit het polar-diagram in windstille
lucht.
De HAWK werkt volledig anders: het schat de stijgsnelheid van de luchtmassa (Netto HAWK)
op basis van de verticale winddriehoek. De som van de verticale wind (stijgsnelheid van de
luchtmassa) en verticale ware luchtsnelheid (daalsnelheid) is gelijk aan de verticale "grond"
snelheid (daadwerkelijke stijgsnelheid van het zweefvliegtuig). De verticale grondsnelheid is
de feitelijke stijgsnelheid van het zweefvliegtuig. Meer details zijn te vinden in het artikel van
het Segelfliegen Magazin "Wissen, woher der Wind weht", dat kan worden gedownload van
onze website.
Een voorbeeld helpt om de details beter te begrijpen. De tabel hieronder vat de snelheden
samen tijdens drie cirkelsegmenten van dezelfde vlucht met een ASG 32. Het segment A is
genomen tijdens rechts cirkelen met een rolhoek van ongeveer 40 graden. In de afbeelding
op de volgende pagina is de gemiddelde zijwaartse sliphoek ongeveer 2,7 graden. Het
zweefvliegtuig stijgt met 1,4 m/s (2e rij in de tabel). De Netto HAWK is gelijk aan 2,7 m/s.
Het daalsnelheid HAWK wordt geschat op -1,0 m/s. Volgens de verticale winddriehoek is de
som van de Netto HAWK en de daalsnelheid HAWK gelijk aan 1,7 m/s. Vanwege het korte
termijn-gemiddelde is het verschil niet precies 1,4 m/s, zoals de daadwerkelijke stijgsnelheid.
We vergelijken dit vervolgens met de metingen van de TEK-vario. De gemiddelde Netto-
waarden van TEK en HAWK over het segment A zijn hetzelfde. In de 6e rij tonen we de
daalsnelheid berekend uit de cirkelpolaire met gebruikmaking van de rolhoek berekend in de
kunstmatige horizon van de HAWK.
Gemiddelde
Zijslip hoek
Klimsnelheid van het
zweefvliegtuig
Netto (HAWK)
Daalssnelheid (HAWK)
Netto (TEK)
Dalingssnelheid (cirkel
polair)
Netto HAWK – Netto TEK
Vario (HAWK)
Vario (TEK)
Versie 9
Afbeelding: Verticale winddriehoek
A (580 - 670s)
B (2033 - 2106s)
2.7 deg
-12 deg
1.4m/s
1.8 m/s
2.7 m/s
4.4 m/s
-1.0 m/s
-2.9 m/s
2.7 m/s
2.6 m/s
-1.0 m/s
-1.1 m/s
0 m/s
1.8 m/s
1.7 m/s
3.3 m/s
1.8 m/s
1.9 m/s
Pagina 214 of 259
Juni 2023
C (2106 – 2194s)
-6.2 deg
2.1 m/s
4.5 m/s
-2.4 m/s
3.2 m/s
-1.3 m/s
1.3m/s
3.2 m/s
2.4 m/s