Identificatie van waterbehandelingen aangegeven
door de Italiaanse norm UNI-CTI 8065
De waterontharder is van het type met ionenwisselende
hars. De filter kan met wasbaar filtermateriaal of met
filtermateriaal voor eenmalig gebruik gevuld zijn.
Een geschikte chemische behandeling bestaat uit het
toevoegen van chemische (conditionerende) producten
aan het water om:
- De hardheid te stabiliseren;
- Brokkelige anorganische en organische bezinksels te
verwijderen;
- Het water te deoxygeneren en de oppervlakken te
passiveren;
- De alkaliciteit en de pH te corrigeren;
- Een beschermende laag op de oppervlakken te
vormen;
- De biologische groei te controleren;
- Tegen vorst te beschermen.
b
De chemische producten die voor de behandelingen
gebruikt worden, moeten compatibel zijn
met de geldende wetgeving betreffende de
waterverontreiniging. De Italiaanse norm UNI-
CTI 8065 garandeert, indien ze op correcte wijze
toegepast wordt op een verwarmingsinstallatie,
een veilige werking, maar dit alles kan worden
tenietgedaan door fouten in de installatie of in het
beheer van de installatie, waaronder het overmatig
bijvullen en het circuleren van het water in open
expansievaten.
In vele gevallen wordt er aan de norm geen gevolg
gegeven; vooral bij bestaande installaties wordt
geen aandacht besteed aan de kenmerken van het
water en de noodzaak specifieke maatregelen te
treffen.
2. Verwarmingsinstallaties
Verschijnselen van corrosie en afzettingen, mogelijke
oorzaken.
Twintig tot veertig jaar geleden was de verwarming in de
woningen vrij beperkt en gebruikte men systemen die
vandaag volledig achterhaald zijn. Het waterprobleem
speelde toen praktisch geen rol.
De energiecrisis, het veralgemeend gebruik van
verwarmingsinstallaties en de relatieve regelgeving hebben
ontwerpers, ketelconstructeurs en verwarmingstechnici
gestimuleerd om installaties met meer verfijnde materialen
en ingenieuze (maar vaak delicatere) oplossingen en met
een hoog thermisch rendement te vervaardigen. Hierbij
werd evenwel het element "water" verwaarloosd, waardoor
de verbeteringen in termen van bereikt rendement vaak
door de aanwezigheid van afzettingen en corrosie teniet
werden gedaan.
In verwarmingsinstallaties kan het volgende zich
voordoen:
- breuken door oververhitting van de verwarmde
oppervlakken, als gevolg van thermische isolatie
veroorzaakt door kalkaanslag aan de waterzijde.
24
INSTALLATEUR
- corrosie door zuurstof
- corrosie door onderliggende bezinksels
- corrosie door zwerfstromen (zeldzaam)
- verspreide en gelokaliseerde zure corrosie (te wijten
aan de hardheid van het water met een pH< 7).
2.1 Kalkaanslag
Kalk vormt zich omdat de bicarbonaten van calcium en
magnesium, opgelost in water op omgevingstemperatuur,
een chemische transformatie ondergaan wanneer het
water opgewarmd wordt.
Calciumbicarbonaat
transformeert
calciumcarbonaat,
water
magnesiumbicarbonaat zich in magnesiumhydroxide en
kooldioxide transformeert.
Ca(HCO
Calciumbicarbonaat
----temperatuurverhoging---->
CaCO
+ H
O + CO
3
2
2
Mg(HCO
Magnesiumbicarbonaat
----temperatuurverhoging---->
Mg(OH)
+ 2CO
2
2
Calciumcarbonaat en magnesiumhydroxide slaan neer
en vormen onoplosbare vastklevende en compacte
bezinksels (kalk), met een zeer hoog thermisch
isolatievermogen: De coëfficiënt van warmte-uitwisseling
van een kalklaag van 3 mm is gelijk aan die van een
staalplaat met een dikte van 250 mm! Er werd berekend
dat een veralgemeende kalkafzetting van 2 mm een
toename met 25% van het energieverbruik veroorzaakt.
De reacties die voor kalkaanslag zorgen versnellen
naarmate de temperatuur toeneemt: gewoonlijk is het
overgrote deel van het verdeelde drinkwater dat bijzonder
rijk is aan calcium- en magnesiumzouten (dus "hard") al
in staat om kalkaanslag te produceren boven de 40°C.
De kalkaanslag vindt vooral plaats in de warmste zones
van de ketel die aan intense verwarming blootgesteld
zijn: daarom worden vaak alleen op bepaalde punten
plaatselijke afzettingen aangetroffen, op de plekken waar
er sprake is van een hoge thermische belasting.
Een kalklaagje met een dikte van een honderdste van
een millimeter zal de koeling van de onderliggende plaat
al verminderen.
Het dikker worden van de kalklaag zal een oververhitting van
de metalen delen en hun breuk door thermische belasting
teweegbrengen. De calcium- en magnesiumbicarbonaten
die zich vóór het vullen van de installatie in het water
bevinden, zijn bijna nooit voldoende om een dusdanige
hoeveelheid kalk te produceren in staat om de integriteit
van de ketel in het gedrang te brengen: het constant
bijvullen van water is de eigenlijke oorzaak van de
afzettingen en het kapotgaan van de ketel.
zich
in
en
kooldioxide,
terwijl
)
3
2
)
3
2