Pagina
74
11) TEMPERAMENT
De CN43 beschikt niet alleen over de zg. gelijkzwevende temperatuur die heden gebruikelijk is, maar ook over
meerdere oudere temperaturen die in de Renaissance en de Barok gebruikt werden. Probeer de verschillende
temperaturen uit om interessante effecten te bereiken of composities uit die tijd historisch verantwoord te
spelen.
De volgende temperaturen zijn beschikbaar:
Equal Temperament (piano)
(gelijkzwevende temperatuur
(alleen bij pianoklanken))
Pure Temperament <major>
(Pure major)
Pure Temperament <minor>
(Pure Minor)
Pythagorean Temperament
(Pythagorean)
(stemming van Pythagoras)
Meantone Temperament
(Meantone)
(middentoons temperatuur)
Werckmeister III Temperament
(Werckmeister)
Kirnberger III Temperament
(Kirnberger)
Equal Temperament (Flat)
(Equal Flat)
(zuivere getempereerde stemming)
Equal Temperament
(gelijkzwevende getempereerde
stemming)
8
(TEMPERATUUR)
Dit is de standaardinstelling. Wanneer een pianoklank gekozen is, wordt automatisch
deze stemming gekozen. Bij een andere klank wordt automatisch de ‚zuivere
getempereerde stemming'(Equal (Flat)) gekozen. Een beschrijving hiervan vindt u
in dit overzicht.
Wanneer een pianoklank met een andere klank in de DUAL-modus wordt gebruikt,
gebruiken beide klanken de gelijkzwevende getempereerde stemming.
Deze temperatuur waarbij storende dissonanten bij tertsen en kwinten worden
verwijderd is heden nog in de koormuziek gebruikelijk. Wanneer u deze temperatuur
kiest, moet u zeer goed letten op de toonsoort waarin u wilt spelen, daar modulaties
tot dissonanten leiden. Daarom moet u steeds de toonsoorteninstelling kiezen die bij
het betreffende stuk past.
Hier worden mathematische verhoudingen ingezet om de dissonanten bij kwinten
te verwijderen. Dit leidt tot problemen bij akkoorden, maar u kunt er zeer attractieve
melodieën mee spelen.
Hier wordt een middeltoon tussen een grote en een kleine seconde gebruikt om
dissonanten bij tertsen te verwijderen. Ze werd ontwikkeld om het ontbreken
van consonanten bij bepaalde kwinten van de zuivere Mersenne-temperatuur te
compenseren. Daarbij worden akkoorden geproduceerd die beter klinken dan bij de
gelijkzwevende temperatuur.
Deze beide temperaturen liggen tussen de middentoons en de stemming van
Pythagoras. Bij toonsoorten met weinig voortekens ontstaan hier de fraai klinkende
akkoorden van de middentoons temperatuur, maar de dissonanten nemen toe bij
een stijgend aantal voortekens, zodat dan de attractieve melodieen van de stemming
van Pythagoras mogelijk worden. Deze beide temperaturen zijn door hun bijzondere
eigenschappen het best voor Barokmuziek geschikt.
Dit is de niet gecorrigeerde versie van de getempereerde stemming die de toonladder
in 12 halve tonen met dezelfde afstand verdeelt. Hierdoor zijn bij alle 12 halve tonen
de intervallen gelijk. De expressie van deze stemming is echter beperkt en geen
enkel akkoord klinkt zuiver. Deze stemming is zuiver mathematisch opgebouwd en
heeft met het subjectieve luisteren van de mens weinig te maken.
Dit is de tegenwoordig populairste pianostemming en de normale instelling van het
instrument. Deze stemming is gebaseerd op de zuivere getempereerde stemming;
is echter aan de luistergewoontes van de mens aangepast.