Pagina
32
8) TEMPERATUUR (TEMPERAMENT)
De CA111 piano beschikt niet alleen over de zg. gelijkzwevende temperatuur die tegenwoordig gebruikelijk is, maar
ook over meerdere oudere temperaturen die tijdens de Renaissance en de Barok werden gebruikt. Probeer de ver-
schillende temperaturen uit om interessante effecten te bereiken of om composities uit die tijd origineel weer te geven.
Onderstaande temperaturen staan ter beschikking:
Equal Temperament (piano)
(gelijkzwevende
stemming (bij pianoklanken))
Pure Temperament <major>
(Pure major)
Pure Temperament <minor>
(Pure Minor)
Pythagorean Temperament
(Pythagorean) (stemming
van Pythagoras)
Meantone Temperament
(Meantone) (mitteltönige
Temperatur)
Werckmeister III Temperament
(Werckmeister)
Kirnberger III Temperament
(Kirnberger)
Equal Temperament (Flat)
(Equal Flat)
(reine temperierte Stimmung)
Equal Temperament
(gleichschwebende
6
temperierte
Stimmung)
Dit is de standaardinstelling. Wanneer een pianoklank is gekozen, wordt automatisch
deze stemming gekozen. Wanneer een andere klank is gekozen, wordt automatisch
de „Reine temperierte Stimmung"(Equal (Flat)) gekozen. Een beschrijving van deze
stemming vindt u in dit overzicht.
Wanneer een pianoklank met een andere klank in de DUAL modus wordt gebruikt,
hebben beide klanken de gelijkzwevende getempereerde stemming.
Deze temperatuur die geen storende dissonanten bij tertsen en kwinten heeft,
wordt ook tegenwoordig nog in de koormuziek gebruikt. Wanneer u deze
temperatuur kiest, moet u goed op de toonsoort waarin u wilt spelen letten, omdat
modulaties dissonanten veroorzaken. Daarom moet u steeds de instelling van de
toonsoort kiezen die bij het betreffende stuk past.
Bij deze temperatuur worden mathematische verhoudingen gebruikt om de disso-
nan-ten bij de kwinten te verwijderen. Dit veroorzaakt problemen bij accoorden, maar
men kan zeer attractieve melodieën met deze stemming spelen.
Bij deze stemming wordt een middeltoon tussen een grote en een kleine seconde
gebruikt om dissonanten bij tertsen te verwijderen. Ze werd ontwikkeld om het ont-
breken van consonanten bij bepaalde kwinten bij de zuivere Mersennetemperatuur
te compenseren. Daarbij ontstaan accoorden die beter klinken dan bij de gelijkzw-
evende temperatuur.
Deze beide temperaturen liggen tussen de middentoonsstemming en de stemming
van Pythagoras. Bij toonsoorten met weinig voortekens brengen deze temperaturen de
welluidende accoorden van de middentoonsstemming, maar bij een stijgend aantal
voortekens nemen de dissonanten toe, zodat dan de attractieve melodieën van
de stemming van Pythagoras mogelijk worden. Deze beide temperaturen zijn door
hun bijzondere eigenschappen het beste voor Barokmuziek geschikt.
Dit is de „niet gecorrigeerde" versie van de getempereerde stemming, die de toon-
ladder in 12 halve tonen met exact dezelfde afstand indeelt. Dit veroorzaakt steeds
dezelfde halve toonsafstanden. De expressiviteit van deze stemming is evenwel
beperkt en geen enkel accoord klinkt zuiver. Deze stemming is op een zuiver
mathematische basis opgebouwd, die echter met het subjectieve luisteren van de
mens weinig heeft te maken.
Dit is de tegenwoordig populairste pianostemming en ook de normale instelling van
het instrument. Deze stemming is gebaseerd op de zuivere, getempereerde stem-
ming, maar is aan de luistergewoonten van de mens aangepast.