Bediening 15
Toelichting:
Astigmatisme treedt zowel bij optische als bij elektrostatische lenzen op. Bij
elektronenstraalbuizen is dan de lichtvlek op het scherm niet rond, maar ellips-
vormig of rechtlijnig.
Astigmatisme zal niet optreden als de gemiddelde potentiaal van de
afbuigplaten gelijk is aan de potentiaal van de laatste versnellingsanode. Eén
van deze potentialen moet dus instelbaar zijn. Aangezien bij gelijkspannings-
versterkers de gemiddelde potentiaal van de afbuigplaten afhangt van de ge-
middelde anodegelijkspanning van de versterkereindbuizen, is het alleen mo-
gelijk de potentiaal van de laatste versnellingsanode instelbaar te maken. Dit
geschiedt met de potentiometer „ASTIGM.".
Na correctie van het astigmatisme kan de lichtvlek nog onscherp zijn. In dat
geval moet het brandpunt worden verschoven met de focusinstelling („FO-
CUS"), totdat een zo scherp mogelijk beeld is verkregen.
Triggeren
Als de tijdbasisgenerator wordt „aangestoten" ontstaat een X-afbuigspanning
met de vorm van een zaagtand. Om het beeld stil te laten staan, moet de tijd-
basisgenerator steeds op het juiste moment worden gestart.
De tijdbasisgenerator kan men beschouwen als een generator, waarvan de
looptijd van de zaagtandspanning wordt bepaald door de stand van de knop
„ /V1/ " (de ingeschakelde capaciteit) doch waarbij het startmoment wordt
bepaald door de te onderzoeken spanning. In de tijd tussen de terugslag van
de zaagtand en het volgende startmoment staat de tijdbasisgenerator in de
wachtpositie.
De triggerimpulsen, die de tijdbasisgenerator starten, worden gevormd in de
Signaalspanning
Keuze frigger-
polariteif
\~
- Versterking --
SMmtff-trigger
Oillerenfiatar
~
—<
—+Noor
hjtl0asisgenerotor
noo
_ __
triggerimpulsvormer. De signaalspanning, die kan worden afgenomen van de
~e••~•1e• ~•~•~ Y-versterker of extern kan worden toegevoerd, kan vele verschillende vormen
hebben; zou deze dus rechtstreeks aan de tijdbasisgenerator worden toege-
voerd, dan kan deze onregelmatig werken. De triggerimpulsvormer bevat een
,,,e..+,~•~•.n
schakeling die hierop wel kan reageren en die smalle impulsen vormt, die de
tijdbasis starten. Bovendien bevat deze een omkeerschakeling, die het moge-
;
lijk maakt zowel op de positieve als op de negatieve flanken van de signaal-
""'~°""~
spanning te triggeren. (De tijdbasisgenerator reageert alleen op de negatieve
oeefaeaeM:,e
~'
triggerimpulsen. De omkeerschakeling kan dus zorgen dat de negatieve trig-
gerimpuls óf van de positieve óf van de negatieve periodehelft afkomstig is.)
Deze schakeling die de triggerimpulsen vormt, is een multivibrator (Schmitt-
e . "' -
~ "-
trigger), die door de inkomende signaalspanning wordt geschakeld, d.w.z.
„aan" door de positieve periodehelft en „uit" door de negatieve. Het inko-
mende signaal wordt op een stuurrooster met een bepaald gelijkspannings-
niveau gebracht. Bij een bepaalde grootte van de signaalspanning, gesuper-
unw•m
~~^~ poneerd op de gelijkspanning, begint de multivibrator te werken.