NEDERLANDS
WETENSCHAPPELIJKE
EL-509V EL-509VH
CALCULATOR
EL-531V EL-531VH
MODEL
GEBRUIKSAANWIJZING
INLEIDING
Zie het bijgeleverde blad voor de rekenvoorbeelden.
De nummers rechts naast de titels verwijzen naar de voor-
beelden.
Lees de gebruiksaanwijzing zorgvuldig door en bewaar deze
op een handige plaats voor eventuele naslag in de toekomst.
Opmerking: Het is mogelijk dat niet alle modellen die in deze
gebruiksaanwijzing zijn beschreven in uw land
verkrijgbaar zijn.
Opmerkingen betreffende de bediening
Neem de volgende punten in acht om een storingsvrij gebruik
van de calculator te verzekeren:
1. Steek de calculator niet in de achterzak van uw broek.
2. Stel de calculator niet bloot aan extreem hoge of lage
temperaturen.
3. Laat de calculator niet vallen en druk er ook niet met ge-
weld op.
4. Reinig de calculator uitsluitend met een schone, zachte
doek.
5. Gebruik de calculator niet op plaatsen waar deze nat kan
worden.
De RESET schakelaar dient uitsluitend in de volgende ge-
vallen te worden ingedrukt:
• Wanneer u de calculator de eerste maal gebruikt.
• Na het vervangen van de batterijen.
• Om het geheugen volledig te wissen.
• Als zich een abnormale situatie voordoet en geen van de
toetsen meer werkt.
Als de calculator defect is, dient u deze uitsluitend door een
SHARP dealer, een erkend SHARP servicecentrum of een
SHARP reparatiecentrum te laten repareren.
Opbergtasje
DISPLAY
Symbool
Vergelijking-
display
Exponent
Mantisse
(Tijdens het gebruik worden niet alle symbolen op het display
aangegeven.)
Als de waarde van de mantisse niet binnen het ±0.000000001
– ±9999999999 bereik is, schakelt het display over naar de
wetenschappelijke notatie. De display-indicatie kan veranderd
worden overeenkomstig de berekening die gemaakt wordt.
: Verschijnt als de vergelijking niet volledig op het
/
display kan worden aangegeven. Druk op </
> om de rest (verborgen gedeelte) te zien.
: Verschijnt wanneer op @ wordt gedrukt, wat be-
2ndF
tekent dat de functies die in oranje zijn aangegeven
beschikbaar zijn.
: Geeft aan dat h is ingedrukt en dat de hyperbool-
HYP
functies gebruikt kunnen worden. Als @H
wordt ingedrukt, verschijnen de symbolen "2ndF
HYP", waarmee wordt aangegeven dat de omge-
keerde hyperbool-functies gebruikt kunnen worden.
ALPHA: Geeft aan dat @K of O (R) is inge-
drukt en invoeren (oproepen) van geheugen-gege-
vens en statistiek-gegevens mogelijk is.
FIX/SCI/ENG: Toont de notatie die gebruikt wordt om een
waarde aan te geven en verandert telkens wanneer
@f wordt ingedrukt.
DEG/RAD/GRAD: Geeft de hoekmaten aan en verandert tel-
kens wanneer G wordt ingedrukt.
: Verschijnt wanneer de statistiekfunctie wordt gekozen.
STAT
M
: Geeft aan dat een numerieke waarde in het onaf-
hankelijke geheugen is vastgelegd.
ALVORENS DE CALCULATOR IN GEBRUIK TE NEMEN
Benaming van de toetsen in deze gebruiksaanwijzing
De toetsen worden als volgt aangegeven:
: @e
e
x
x
Voor aangeven van e
x
Voor aangeven van ln : I
ln
Voor aangeven van x : @KX
Voor de functies die in geel opschrift boven de toetsen staan,
dient u eerst op @ te drukken voordat u op de toets drukt.
Voor het kiezen van het geheugen drukt u eerst op @K.
Nummers worden niet aangegeven als toetsen maar als nor-
male getallen.
In- en uitschakelen
Druk op ª om de calculator in te schakelen en op
@F om de calculator uit te schakelen.
Wismethoden
Er zijn drie mogelijkheden om waarden of cijfers te wissen:
1
Bediening
Invoer
M*
A-D, X,Y*
voor wissen
(Display)
STAT, ANS
ª
×
×
@c
RESET
× : Behouden
: Wissen
*
1
Onafhankelijk geheugen M.
*
2
Tijdelijk geheugens A-D, X en Y, statistiek-gegevens en
laatste-uitkomst geheugen.
Bewerken van de vergelijking
• Druk op < of > om de cursor te verplaatsen. U kunt
ook naar de vergelijking terugkeren nadat u de uitkomst heeft
gekregen door op > (of <) te drukken. Zie de onder-
staande beschrijving van de Meerregelige playback-functie.
• Als u een cijfer wilt wissen, breng de cursor dan naar het
cijfer dat u wilt wissen en druk vervolgens op d.
Het cijfer waar overheen de cursor is geplaatst, wordt gewist.
• Als u een cijfer wilt invoegen, breng de cursor dan naar de
plaats meteen rechts van de positie waar u het cijfer wilt
invoegen en typ vervolgens het gewenste cijfer.
Meerregelige playback-functie
Deze calculator is voorzien van een functie voor het oproepen
van vroegere vergelijkingen. Hieronder vallen tevens de eind-
instructies van de vergelijkingen zoals "="; maximaal kunnen
er 142 tekens in het geheugen worden vastgelegd. Wanneer
het geheugen vol is, worden de oudste gegevens het eerst
gewist. Druk op [ om de vorige vergelijking en de uit-
komst op het display weer te geven. Druk nogmaals op [
om vergelijkingen ervoor op te roepen (wanneer u bij een
vroegere vergelijking bent, drukt u op ] om de vergelijkin-
gen weer in de normale volgorde te zien). Door op @[
te drukken gaat u rechtstreeks terug naar de oudste vergelij-
king die in het geheugen is vastgelegd.
• Het meerregelig geheugen wordt gewist wanneer u een van
de volgende bedieningen uitvoert: @c, @F
(inclusief de automatische uitschakelfunctie), overschakelen
op een andere gebruiksfunctie, RESET, @ ` ,
@?, berekening met constante, omrekenen/wijzigen
van hoekmaten, omrekenen van coördinaten, opslag van nu-
merieke waarden in de tijdelijke geheugens en het onafhanke-
lijke geheugen, en invoeren/wissen van statistiek-gegevens.
Prioriteitsvolgorde bij het uitvoeren van bereke-
ningen
1
De berekeningen worden in de volgende volgorde uitgevoerd:
3
Functies met voorafgaand argument (x
4
Ingesloten vermenigvuldiging van een geheugenwaarde (2Y,
etc.)
Functies die gevolgd worden door hun argument (sin,
5
cos, etc.)
6
Ingesloten vermenigvuldiging van een functie
7
8
×, ÷
(2sin30, etc.)
C
,
P
n
r
n
r
|DEG, |RAD, |GRAD, DATA, CD, →rθ, →xy en andere in-
structies die eindigen met een berekening
• Indien haakjes gebruikt worden, hebben de berekeningen
tussen haakjes voorrang boven alle andere berekeningen.
INSTELLINGEN VOORAF
Kiezen van de gebruiksstand
Normale gebruiksstand (NORMAL): @m0
Voor het uitvoeren van basisrekenkundige bewerkingen.
Eén-variabele statistiek-stand (STAT x): @m1
Voor het uitvoeren van statistiek-berekeningen met één varia-
bele.
Twee-variabelen statistiek-stand (STAT xy): @m2
Voor het uitvoeren van statistiek-berekeningen met twee va-
riabelen.
Bij het omschakelen van de gebruiksstand worden de tijde-
lijke geheugens, de statistiek-gegevens en het laatste-uitkomst
geheugen gewist, ook wanneer u naderhand weer naar de-
zelfde gebruiksstand zou terugkeren.
Kiezen van de notatie op het display en het aantal
decimaalplaatsen
Deze calculator heeft vier verschillende notatiesystemen voor
het aangeven van de berekening-uitkomsten. Wanneer het
FIX, SCI of ENG symbool wordt getoond, kan het aantal
decimaalplaatsen op een willekeurig aantal tussen 0 en 9
worden ingesteld. De waarde op het display wordt overeen-
komstig de instelling afgerond en weergegeven.
100000÷3=
ª100000/3=
[Drijvend decimaalteken]
→[Vast decimaalteken (FIX)] @f
@i 2
[TAB ingesteld op 2]
→[Wetenschappelijke
@f
notatie (SCI)]
→[Technische notatie (ENG)]@f
→[Drijvend decimaalteken] @f
• Als de waarde voor het drijvend-decimaalteken systeem
niet in het volgende bereik valt, wordt de wetenschappelijke
notatie aangehouden:
0.000000001 ≤ | x | ≤ 9999999999
Instellen van de hoekmaat
Bij deze calculator kan gekozen worden uit de volgende drie
hoekmaten:
DEG (°)
Druk op G
GRAD (g)
RAD
WETENSCHAPPELIJKE BEREKENINGEN
• Druk op @m0 om over te schakelen naar de
normale gebruiksstand.
• Druk in de voorbeelden op ª om het display volledig te
wissen. En als de FIX, SCI of ENG indicator wordt aangege-
ven, kunt u deze verwijderen door op @f te drukken.
Basisrekenkunde
• Het haakje sluiten ) voor het = teken of ; kan
weggelaten worden.
Berekeningen met constanten
• Bij berekeningen met constanten wordt de opteller een con-
stante. Aftrekken en delen gebeuren op dezelfde wijze. Bij
vermenigvuldigen wordt het vermenigvuldigtal een constante.
• Bij het uitvoeren van berekeningen met constanten worden
de constanten als K aangegeven.
Functies
• Zie de rekenvoorbeelden voor iedere functie.
• Stel de hoekmaat in voordat u begint met de berekeningen.
• De resultaten van inverse trigonometrie worden binnen de
volgende bereiken aangegeven:
θ = sin
x , θ = tan
–1
–1
x
–90 ≤ θ ≤ 90
DEG
π
π
– — ≤ θ ≤ —
RAD
2
2
–100 ≤ θ ≤ 100
GRAD
2
Aselecte getallen
×
Een pseudo-aselect getal bestaande uit drie significante cij-
fers kan worden opgeroepen door op @`= te druk-
ken. Om het volgende aselecte getal te laten verschijnen,
drukt u opnieuw op =. U kunt deze functie gebruiken
terwijl de calculator in de normale of statistiek gebruiksstand
staat.
• Aselecte getallen gebruiken geheugen Y. Elk aselect getal
wordt opgeroepen op basis van de waarde die in geheugen Y
is vastgelegd (pseudo-aselecte getallenreeks).
Omrekenen van hoekmaten
Telkens wanneer @g worden ingedrukt, verandert de
hoekmaat in de vastgestelde volgorde.
Geheugen-berekeningen
Deze calculator heeft zes tijdelijke geheugens (A-D, X en Y),
een onafhankelijk geheugen (M) en een laatste-uitkomst geheu-
gen. De tijdelijke geheugens en het onafhankelijke geheugen
zijn alleen beschikbaar in de normale gebruiksstand.
[Tijdelijke geheugens (A-D, X en Y)]
Een vastgelegde waarde kan worden opgeroepen als een
waarde of als een variabele voor gebruik in vergelijkingen.
• Wanneer u een oneinige decimaal in het geheugen vast-
legt, kunt u deze oproepen als een variabele om een nauw-
keurige uitkomst te verkrijgen.
Vb.) 1 / 3 O Y
(0.3333...wordt vastgelegd in Y)
3 * R Y =
3 * @ K Y =
[Onafhankelijk geheugen (M)]
(1)
Dit geheugen heeft alle mogelijkheden van de tijdelijke ge-
heugens, maar kan tevens een waarde optellen bij of aftrek-
ken van een bestaande geheugenwaarde.
[Laatste-uitkomst geheugen (ANS)]
Het resultaat van een berekening dat verkregen wordt door
indrukken van = of het resultaat van iedere andere in-
structie die eindigt met een berekening, wordt automatisch
vastgelegd in het laatste-uitkomst geheugen.
Opmerking:
De resultaten van de onderstaande functie-berekeningen wor-
den automatisch in geheugen X of Y vastgelegd. Wees daarom
bij het maken van deze berekeningen voorzichtig met het
gebruik van geheugen X en Y.
•
Aselecte getallen .............. Geheugen Y
→rθ, →xy .......................... Geheugen X, geheugen Y
•
De tijdelijke geheugens en het laatste-uitkomst geheugen wor-
den gewist wanneer u op een andere gebruiksstand over-
schakelt.
Ketenberekeningen
U kunt de uitkomst verkregen in een bepaalde berekening
weer in een volgende berekening gebruiken.
U kunt bijvoorbeeld een berekening uitvoeren met ⁄=
en s=.
2
De uitkomst verkregen in een vorige berekening kan niet opge-
¿
-1
, x
2
, n!, etc.)
Y
x
,
x
roepen worden wanneer meerdere instructies zijn ingevoerd.
Breukberekeningen
Deze calculator kan basisberekeningen en geheugen-bereke-
9
=, M+, M–, ⇒M,
ningen met breuken uitvoeren, en omrekeningen tussen een
+, –
decimaal getal en een breuk.
• In alle gevallen kunnen maximaal 10 cijfers worden inge-
voerd, inclusief gehele getallen, teller, noemer en het sym-
bool (l).
• Wanneer er meer dan 10 cijfers moeten worden weergege-
ven, wordt het getal in een decimaal getal omgezet en
weergegeven.
• Een decimaal getal, variabele of exponent kan niet in een
breuk worden gebruikt.
Tijdberekeningen, decimale en sexagesimale
berekeningen
Omrekenen tussen het decimale en sexagesimale stelsel is
mogelijk. Bovendien kunnen de vier basisrekenfuncties en
geheugen-berekeningen worden uitgevoerd in het
sexagesimale stelsel.
Omrekenen van coördinaten
• Kies de gewenste hoekmaat alvorens met de berekening te
beginnen.
Y
y
0
x
Rechthoekige
coördinaten
• Het resultaat van de berekening wordt automatisch in ge-
heugen X en Y vastgelegd.
Waarde voor r of x: Geheugen X
Waarde voor θ of y: Geheugen Y
Modificatiefunctie
Bij deze calculator worden alle resultaten intern in de weten-
schappelijke notatie verkregen met maximaal 12 cijfers voor
de mantisse. Op het display worden de resultaten echter
aangegeven in het formaat dat gekozen is voor de display-
33333.33333
uitlezing en met het ingestelde aantal decimaalplaatsen. Dit
33333.33333
betekent dat het interne resultaat kan verschillen van het
33333.33
resultaat dat op het display wordt aangegeven. Met behulp
van de modificatiefunctie kan de interne waarde worden ver-
3.33×10
4
anderd in de waarde die op het display wordt aangegeven,
33.33×10
3
zodat de aangegeven waarde ongewijzigd in verdere bewer-
33333.33333
kingen gebruikt kan worden.
STATISTIEK-BEREKENINGEN
Druk op @m1 om de één-variabele statistiek-stand
in te stellen en druk op @m2 om de twee-variabe-
len statistiek-stand in te stellen. Bij iedere gebruiksstand kun-
nen de volgende berekeningen worden gemaakt (zie de hierna-
volgende tabel):
Statistiek-berekening met één variabele
Statistiek-berekeningen aangegeven in
(Radialen)
Berekening van lineaire regressie
Statistiek-berekeningen aangegeven in
ting voor y bij een gegeven x (schatting y') en schatting
voor x bij een gegeven y (schatting x').
x
Gemiddelde van steekproeven (x gegevens)
1
sx
Standaard-afwijking van steekproeven (x gegevens)
σ x
Standaard-afwijking van populatie (x gegevens)
n
Aantal steekproeven
Σ x
Som van steekproeven (x gegevens)
Σ x
2
Som van kwadraten van steekproeven (x gegevens)
(2)
y
Gemiddelde van steekproeven (y gegevens)
sy
Standaard-afwijking van steekproeven (y gegevens)
σ y
Standaard-afwijking van populatie (y gegevens)
(3)
Σ y
2
Som van steekproeven (y gegevens)
Σ y
2
Som van kwadraten van steekproeven (y gegevens)
Σ xy Som van producten van steekproeven (x, y)
Correlatiecoëfficiënt
r
a
Coëfficiënt van regressievergelijking (y=a+bx)
b
Coëfficiënt van regressievergelijking (y=a+bx)
(4)
Ingevoerde gegevens blijven in het geheugen bewaard totdat
@c of @m1 (2) wordt ingedrukt om
het geheugen te wissen. Zorg dat het geheugen gewist is
voordat u nieuwe gegevens invoert.
θ = cos
[Invoeren van gegevens]
–1
x
Gegevens met één variabele
0 ≤ θ ≤ 180
Gegeven k
Gegeven & frequentie k (Voor meervoudige in-
0 ≤ θ ≤ π
voer van dezelfde gegevens)
0 ≤ θ ≤ 200
Gegevens met twee variabelen
Gegeven x & Gegeven y k
Gegeven x & Gegeven y & frequentie k (voor
meervoudige invoer van dezelfde gegevens x en y)
[Corrigeren van gegevens]
Corrigeren voordat op k is gedrukt:
Wis de foutieve gegevens met ª.
Corrigeren nadat op k is gedrukt:
Druk op > om naar de laatste invoer terug te keren en
druk dan op @J om de gegevens te wissen.
Statistiek-formules
(5)
Zie tevens het blad met de rekenvoorbeelden.
In de volgende gevallen treedt een fout op in de statistiek-
formules:
• als de absolute waarde van het tussenresultaat of het eind-
(6)
resultaat gelijk is aan of groter is dan 1 × 10
• als de noemer nul is.
• als geprobeerd wordt de vierkantswortel van een negatief
getal te berekenen.
FOUTEN EN REKENBEREIKEN
Fouten
Een fout treedt op als een bewerking de rekenbereiken over-
schrijdt of als u probeert een niet toegestane berekening uit te
voeren. Indien een fout optreedt, drukt u op < (of >)
zodat de cursor automatisch terugkeert naar de plaats in de
0.999999999
vergelijking waar de fout optrad. Bewerk de vergelijking of
1.
druk op ª om de vergelijking te wissen.
Foutcodes en typen fouten
Syntaxis-fout (Error 1):
• Er werd geprobeerd een ongeldige bewerking uit te voeren.
Rekenfout (Error 2):
• De absolute waarde van het tussen- of eindresultaat is gelijk
aan of groter dan 10
• Er werd geprobeerd door nul te delen.
• De rekenbereiken werden overschreden tijdens het uitvoeren
van de berekening.
Capaciteitsfout (Error 3):
• Het aantal beschikbare buffers werd overschreden (er zijn 8
buffers* voor numerieke waarden en 16 buffers voor reken-
instructies). * 4 buffers in de statistiek-stand.
Vergelijking is te lang (Error 4):
• De vergelijking heeft de maximum invoerbuffer (142 tekens)
overschreden. Een vergelijking moet minder dan 142 tekens
bevatten.
(7)
Rekenbereiken
Zie tevens het blad met de rekenvoorbeelden.
• Binnen de bereiken is deze calculator tot op ±1 nauwkeurig
in het minst significante cijfer van de mantisse. Bij het
uitvoeren van continue berekeningen (inclusief keten-
berekeningen) accumuleren de fouten waardoor de nauw-
keurigheid afneemt.
(8)
• Rekenbereiken
Als de absolute waarde van een invoergegeven of het tussen-
of eindresultaat van een berekening minder dan 10
de waarde als 0 beschouwd in de berekeningen en op het
display.
VERVANGEN VAN DE BATTERIJEN
(9)
Opmerkingen betreffende het vervangen van de
batterijen
Wanneer u de batterijen niet op de juiste wijze behandelt, kan
dit lekkage of ontploffing van de batterijen tot gevolg hebben.
Neem de volgende punten in acht:
(10)
• Vervang beide batterijen altijd tegelijk.
• Gebruik geen oude en nieuwe batterij naast elkaar.
• Gebruik altijd het juiste type batterij.
Y
P (r, θ )
P (x,y )
• Plaats de batterijen in de juiste richting, zoals aangegeven
↔
r
in de calculator.
θ
• Aangezien de batterijen reeds in de fabriek in de calculator
X
X
0
zijn aangebracht, is het mogelijk dat deze een kortere levens-
Poolcoördinaten
duur hebben dan aangegeven in de technische gegevens.
Wanneer moeten de batterijen vervangen worden
Vervang de batterijen wanneer de aanduidingen op het display
als gevolg van een slecht contrast niet meer goed afleesbaar zijn.
Let op
• Houd de batterij uit de buurt van kinderen.
(11)
• Laat de batterijen niet in de calculator zitten wanneer deze
uitgeput zijn. De batterijen kunnen gaan lekken en bescha-
diging veroorzaken.
• Bij verkeerde behandeling kunnen de batterijen ontploffen.
• Vervang de batterijen uitsluitend door batterijen van het-
zelfde type.
• Gooi de batterijen niet in vuur, daar deze kunnen ontploffen.
Procedure voor het vervangen van de batterijen
1. Druk op @F om de calculator uit te schakelen.
2. Verwijder de twee schroeven. (Afb. 1)
3. Schuif het dekseltje van de batterijhouder een stukje weg
en til het dan omhoog om te verwijderen.
4. [EL-509V/EL-531V] Verwijder de oude batterijen door deze
met een balpen of een ander spits voorwerp naar buiten te
werken. (Afb. 2)
[EL-509VH/EL-531VH] Verwijder de oude batterijen.
5. Plaats twee nieuwe batterijen.
[EL-509V/EL-531V] Plaats de batterijen met de "+" kant
naar boven.
[EL-509VH/EL-531VH] Plaats de " – " kant van de batterijen
(12)
1
tegen de veer. (Afb. 3)
6. Breng het dekseltje van de batterijhouder en de schroeven
weer aan.
(13)
1
2
7. Druk op de RESET schakelaar (aan de achterzijde).
en
, en schat-
• Controleer of de onderstaande indicatie op het display ver-
schijnt. Is dit niet het geval, dan moeten de batterijen verwij-
derd en dan opnieuw aangebracht worden. Controleer ver-
volgens nogmaals of de indicatie op het display verschijnt.
(Afb. 1)
Automatische uitschakelfunctie
De calculator wordt automatisch uitgeschakeld als gedurende
10 minuten geen toets wordt ingedrukt. Dit om verspilling van
batterij-energie te voorkomen.
TECHNISCHE GEGEVENS
Rekenfuncties:
Interne berekeningen: Mantisse max. 12 cijfers
Tijdelijk uitgestelde
berekeningen:
Voeding:
Stroomverbruik:
Levensduur batterijen: [EL-509V/EL-531V]
(14)
Bedrijfstemperatuur:
Buitenafmetingen:
100
.
Gewicht:
Toebehoren:
VOOR VERDERE INFORMATIE BETREFFENDE
DEZE CALCULATOR
Breng een bezoek aan onze website.
http://sharp-world.com/calculator/
Vb. 2 @{
100
.
(15)
±10
-99
~ ±9.999999999×10
99
en 0.
-99
is, wordt
OPMERKING: ALLEEN VOOR NEDERLAND/
NOTE: FOR NETHERLANDS ONLY
NL
Batterij niet
weggooien, maar
inleveren als KCA.
(Afb. 2)
(Afb. 3)
Wetenschappelijke berekeningen,
statistiek-berekeningen etc.
16 berekeningen 8 numerieke waarden
(4 numerieke waarden in de statistiek-
stand)
3 V ¶ (gelijkstroom)
[EL-509V/EL-531V]
Alkalibatterijen (LR44) × 2
[EL-509VH/EL-531VH]
Heavy-duty mangaanbatterijen (for-
maat AA of R6) × 2
0,0006 W
Ca. 2500 uren
[EL-509VH/EL-531VH]
Ca. 15000 uren
wanneer continu 55555. op het display
wordt aangegeven, bij 25°C.
Varieert afhankelijk van het gebruik en
andere factoren.
0°C – 40°C
[EL-509V/EL-531V]
78,6 mm (B) × 152 mm (D) × 10,5 mm (H)
[EL-509VH/EL-531VH]
78,6 mm (B) × 166 mm (D) × 19,5 mm (H)
[EL-509V/EL-531V]
Ca. 75 gram (inclusief batterijen)
[EL-509VH/EL-531VH]
Ca. 115 gram (inclusief batterijen)
Batterijen × 2 (in calculator), gebruiks-
aanwijzing, blad met rekenvoorbeelden,
beknopte bedieningsinstructies en
opbergtasje