NEDERLANDS
WETENSCHAPPELIJKE
EL-501V
CALCULATOR
MODEL
GEBRUIKSAANWIJZING
INLEIDING
Zie het bijgeleverde blad voor de rekenvoorbeelden.
De nummers rechts naast de titels verwijzen naar de voor-
beelden.
Lees de gebruiksaanwijzing zorgvuldig door en bewaar deze op
een handige plaats voor eventuele naslag in de toekomst.
Opmerkingen betreffende de bediening
Neem de volgende punten in acht om een storingsvrij gebruik
van de calculator te verzekeren:
1. Steek de calculator niet in de achterzak van uw broek.
2. Stel de calculator niet bloot aan extreem hoge of lage
temperaturen.
3. Laat de calculator niet vallen en druk er ook niet met ge-
weld op.
4. Reinig de calculator uitsluitend met een schone, zachte
doek.
5. Gebruik de calculator niet op plaatsen waar deze nat kan
worden.
Als de calculator defect is, dient u deze uitsluitend door een
SHARP dealer, een erkend SHARP servicecentrum of een
SHARP reparatiecentrum te laten repareren.
Opbergtasje
DISPLAY
• Drijvend decimaaltekensysteem
←Symbool
• Wetenschappelijk notatiesysteem
Mantisse
Exponent
(Tijdens het gebruik worden niet alle symbolen op het display
aangegeven.)
Als de waarde van de mantisse niet binnen het ±0.000000001
– ±9999999999 bereik is, schakelt het display over naar de
wetenschappelijke notatie. De display-indicatie kan veranderd
worden overeenkomstig de berekening die gemaakt wordt.
: Verschijnt wanneer op @ wordt gedrukt, wat be-
2ndF
tekent dat de functies die in oranje zijn aangegeven
beschikbaar zijn.
: Geeft aan dat h is ingedrukt en dat de hyperbool-
HYP
functies gebruikt kunnen worden. Als @H
wordt ingedrukt, verschijnen de symbolen "2ndF
HYP", waarmee wordt aangegeven dat de omge-
keerde hyperbool-functies gebruikt kunnen worden.
DEG/RAD/GRAD: Geeft de hoekmaten aan en verandert tel-
kens wanneer G wordt ingedrukt. De standaard-
instelling is DEG.
( )
: Verschijnt wanneer een berekening met haakjes
wordt uitgevoerd door indrukken van (.
: Geeft aan dat @ ê is ingedrukt.
BIN
De binaire stelsel gebruiksstand is gekozen.
: Geeft aan dat @ î is ingedrukt.
OCT
De octale stelsel gebruiksstand is gekozen.
: Geeft aan dat @ ì is ingedrukt.
HEX
De hexadecimale stelsel gebruiksstand is gekozen.
CPLX : Geeft aan dat @ π is ingedrukt.
De complexe getallen gebruiksstand is gekozen.
STAT : Geeft aan dat @ Æ is ingedrukt.
De statistiek-stand is gekozen.
M
: Geeft aan dat een numerieke waarde in het onaf-
hankelijke geheugen is vastgelegd.
E
: Verschijnt wanneer er wordt vastgesteld.
ALVORENS DE CALCULATOR IN GEBRUIK
TE NEMEN
Benaming van de toetsen in deze gebruiksaanwijzing
De toetsen worden als volgt aangegeven:
Voor aangeven van A (HEX) : A
π
A
: @ V
Voor aangeven van π
Exp
: E
Voor aangeven van Exp
Voor de functies die in oranje opschrift boven de toetsen
staan, dient u eerst op @ te drukken voordat u op de toets
drukt. Nummers worden niet aangegeven als toetsen maar
als normale getallen.
In- en uitschakelen
Druk op ª om de calculator in te schakelen en op F
om de calculator uit te schakelen.
Wismethoden
• Druk op ª om een invoer te wissen, behalve een nume-
rieke waarde in het onafhankelijke geheugen en statistiek-
gegevens.
• Druk op æ om een getal te wissen dat is ingevoerd
voordat de functietoets werd gebruikt.
• Om slechts één cijfer van het ingevoerde getal te corrige-
ren, drukt u op ø (rechter shift-toets).
Prioriteitsvolgorde bij het uitvoeren van berekeningen
1
De berekeningen worden in de volgende volgorde uitgevoerd:
2
Functies zoals sin, x
2
, en %
¿y
3
y
x
,
x
×, ÷
4
5
+, –
=, M+ en andere instructies die eindigen met een berekening
• Berekeningen met dezelfde prioriteitsvolgorde worden ach-
ter elkaar uitgevoerd.
• Indien haakjes gebruikt worden, hebben de berekeningen
tussen haakjes voorrang boven alle andere berekeningen.
• Haakjes kunnen continu gebruikt worden, tot maximaal 15
maal, tenzij er meer dan 4 berekeningen zijn die nog uitge-
voerd moeten worden.
INSTELLINGEN VOORAF
Kiezen van de gebruiksstand
Normale gebruiksstand: ª
Voor het uitvoeren van basisrekenkundige bewerkingen. BIN,
OCT, HEX, CPLX en STAT worden niet aangegeven.
Binaire, octale, decimale of hexadecimale stelsel gebruiks-
stand:
@ê, @î, @í of @ì
Complexe getallen gebruiksstand: @π
Voor het uitvoeren basisrekenkundige bewerkingen met com-
plexe getallen. Druk op @π om deze gebruiksstand te
laten vervallen.
Statistiek gebruiksstand: @Æ
Voor het uitvoeren van statistiek-berekeningen. Druk op
@Æ om deze gebruiksstand te laten vervallen.
Bij het omschakelen van de gebruiksstand worden de statis-
tiek-gegevens gewist, ook wanneer u naderhand weer naar
dezelfde gebruiksstand zou terugkeren.
• Wanneer u op F drukt of als de automatische uitschakel-
functie in werking treedt, komt de ingestelde gebruiksstand
te vervallen en wordt teruggekeerd naar de normale
gebruiksstand.
Kiezen van de notatie op het display en het aantal
decimaalplaatsen
• Wanneer de uitkomst in het drijvend decimaaltekensysteem
wordt aangegeven, drukt u op ∞ om de uitkomst in het
wetenschappelijk notatiesysteem aan te geven.
Druk nogmaals op ∞ om de uitkomst weer in het drij-
vend decimaaltekensysteem aan te geven.
• Druk op @i en een cijfer tussen 0 en 9 om het
aantal decimaalplaatsen in de uitkomst in te stellen.
Om de instelling voor het aantal decimaalplaatsen te laten
vervallen, drukt u op @ i ..
100000÷3=
ª100000/3=
[Drijvend decimaalteken]
33333.33333
@i 2
[TAB ingesteld op 2]
→[Wetenschappelijke
∞
notatie]
→[Drijvend decimaalteken] ∞@i.
33333.33333
• Als de waarde voor het drijvend-decimaalteken systeem
niet in het volgende bereik valt, wordt de wetenschappelijke
notatie aangehouden:
0.000000001 ≤ | x | ≤ 9999999999
Instellen van de hoekmaat
Bij deze calculator kan gekozen worden uit de volgende drie
hoekmaten:
DEG (°)
Druk op G
(Radialen)
GRAD (g)
RAD
WETENSCHAPPELIJKE BEREKENINGEN
• Berekeningen uitvoeren in de normale gebruiksstand
• In elk voorbeeld drukt u op ª om het display te wissen.
Basisrekenkunde
• Het haakje sluiten ) voor het = teken of ; kan
weggelaten worden.
• Wanneer slechts één decimaalplaats wordt ingevoerd, hoeft
u niet op 0 te drukken voordat u op . drukt.
Berekeningen met constanten
• Bij berekeningen met constanten wordt de opteller een
constante. Aftrekken en delen gebeuren op dezelfde wijze.
Bij vermenigvuldigen wordt het vermenigvuldigtal een con-
stante.
Functies
• Zie de rekenvoorbeelden voor iedere functie.
• Voor de meeste berekeningen die functies gebruiken moet
u de numerieke waarde invoeren voordat u op de functie-
toets drukt.
• De resultaten van inverse trigonometrie worden binnen de
volgende bereiken aangegeven:
θ = sin
x , θ = tan
θ = cos
–1
–1
x
–90 ≤ θ ≤ 90
0 ≤ θ ≤ 180
DEG
π
π
– — ≤ θ ≤ —
0 ≤ θ ≤ π
RAD
2
2
–100 ≤ θ ≤ 100
0 ≤ θ ≤ 200
GRAD
Aselecte getallen
Een pseudo-aselect getal bestaande uit drie significante cij-
fers kan worden opgeroepen door op @` te drukken.
Oproepen van aselecte getallen is niet mogelijk wanneer het
binaire/octale/hexadecimale stelsel is ingesteld.
Omrekenen van hoekmaten
Telkens wanneer @ g worden ingedrukt, verandert de
hoekmaat in de vastgestelde volgorde.
Geheugen-berekeningen
Deze calculator heeft één onafhankelijk geheugen. Dit geheu-
gen is beschikbaar in de normale gebruiksstand en in de
binaire, octale en hexadecimale stelsel gebruiksstand.
• Het onafhankelijke geheugen werkt met deze drie toetsen:
O, R, ;.
Voordat u begint met een berekening, drukt u op ª en
O om het geheugen te wissen.
• Een waarde kan worden toegevoegd of afgetrokken van een
aanwezige geheugenwaarde. Bij het aftrekken van een getal
vanaf de geheugenwaarde drukt u op de ± en ;.
• De inhoud van het geheugen blijft bewaard wanneer de
calculator wordt uitgeschakeld. Dit betekent dat de waarde
in het geheugen niet gewijzigd wordt totdat u deze zelf
verandert of totdat de batterijen leeg zijn.
Ketenberekeningen
U kunt de uitkomst verkregen in een bepaalde berekening
weer in een volgende berekening gebruiken.
De uitkomst verkregen in een vorige berekening kan niet opge-
roepen worden wanneer meerdere instructies zijn ingevoerd.
Tijdberekeningen, decimale en sexagesimale
berekeningen
Deze
calculator
kan
decimale-naar-sexagesimale
omrekeningen en sexagesimale-naar-decimale omrekeningen
uitvoeren. Bovendien kunnen de vier basisrekenfuncties en
geheugen-berekeningen worden uitgevoerd in het
sexagesimale stelsel.
De notatie voor sexagesimaal is als volgt:
123.404080
graden
seconden
minuten
Opmerking: Wannneer de uitkomst van de berekening of
omrekening wordt omgerekend, is het mogelijk
dat er een restwaarde is.
Omrekenen van coördinaten
• Kies de gewenste hoekmaat alvorens met de berekening te
beginnen.
Y
Y
P (r, θ )
P (x,y )
↔
r
y
θ
X
X
0
0
x
Rechthoekige
Poolcoördinaten
coördinaten
BINAIRE, OCTALE, DECIMALE EN HEXADECIMALE
BEREKENINGEN (N-GRONDTAL)
Deze calculator kan de vier basisrekenkundige bewerkingen
uitvoeren, berekeningen met haakjes en geheugen-berekenin-
gen; met binaire, octale, decimale en hexadecimale getallen.
Voor het uitvoeren van berekeningen in een bepaald getallen-
stelsel moet u de calculator eerst in de betreffende gebruiks-
stand zetten.
De calculator kan ook omrekeningen uitvoeren tussen getal-
len die in het binaire, octale, decimale en hexadecimale stel-
sel zijn uitgedrukt.
Het omrekenen naar de getallenstelsels gebeurt als volgt:
@ê: Omrekenen naar het binaire stelsel. "BIN" ver-
schijnt.
@î: Omrekenen naar het octale stelsel. "OCT" ver-
schijnt.
@ì: Omrekenen naar het hexadecimale stelsel.
"HEX" verschijnt.
@í: Omrekenen naar het decimale stelsel. "BIN",
"OCT", en "HEX" verdwijnen van het display.
Bij het indrukken van deze toetsen wordt de op het display
aangegeven waarde omgerekend.
Opmerking: De hexadecimale getallen A – F worden ingevoerd
door indrukken van de toetsen E, Ñ, ⁄,
´, I, en l. De getallen verschijnen
D
E
F
als volgt op het display:
A → ï, B → ∫, C → ó, D → ò, E → ô, F → ö
In het binaire, octale en hexadecimale getallenstelsel kunnen
uitsluitend gehele getallen worden ingevoerd. Wanneer een
decimaal getal met een gebroken gedeelte in een binair, octaal of
hexadecimaal getal wordt omgerekend, wordt het gebroken ge-
deelte afgerond. Als het resultaat van een binaire, octale of
hexadecimale berekening een gebroken gedeelte bevat, wordt dit
eveneens afgerond. In het binaire, octale en hexadecimale stelsel
worden negatieve getallen aangegeven als een complement.
BEREKENINGEN MET COMPLEXE GETALLEN(10)
33333.33
Voor het optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen met
complexe getallen, drukt u op @π om de stand voor
3.33 04
complexe getallen te kiezen.
• Een complex getal wordt weergegeven in het a + bi for-
maat. Het "a" deel is het reële deel en het "bi" deel is het
imaginaire deel. Wanneer u het reële deel invoert, moet u
na het invoeren van het getal op de a toets drukken.
Wanneer u het imaginaire deel invoert, moet u na het
invoeren van het getal op de b toets drukken. Om het
resultaat te verkrijgen, drukt u op de = toets.
• Meteen na het uitvoeren van de berekening kunt u de
waarde van het reële deel oproepen met de a toets en
de waarde van het imaginaire deel met de b toets.
• Als complexe getallen als poolcoördinaten worden weerge-
geven, drukt u op @} nadat de getallen met a
en b zijn ingevoerd.
STATISTIEK-BEREKENINGEN
Druk op @Æ om de statistiek-stand te kiezen. De onder-
staande statistische berekeningen kunnen worden uitgevoerd:
(1)
x
Gemiddelde van steekproeven (x gegevens)
Standaard-afwijking van steekproeven (x gegevens)
sx
σ x
Standaard-afwijking van populatie (x gegevens)
n
Aantal steekproeven
Σ x
Som van steekproeven (x gegevens)
Σ x
(2)
2
Som van kwadraten van steekproeven (x gegevens)
Ingevoerde gegevens blijven in het geheugen bewaard totdat
@Æ of F wordt ingedrukt om het geheugen te
wissen. Zorg dat het geheugen gewist is voordat u nieuwe
gegevens invoert.
(3)
[Invoeren van gegevens]
Gegeven k
Gegeven * frequentie k (Voor meervoudige in-
voer van dezelfde gegevens)
[Corrigeren van gegevens]
Corrigeren voordat op k is gedrukt:
Wis de foutieve gegevens met ª.
Corrigeren nadat op k is gedrukt:
–1
x
Druk op @J om de laatste invoer te wissen.
Statistiek-formules
x = Σx n
Σx
σx =
Σx
Σx = x
2
– nx
2
+ x
1
sx =
Σx
2
= x
2
+ x
n – 1
1
In de volgende gevallen treedt een fout op in de statistiek-
(4)
formules:
• als de absolute waarde van het tussenresultaat of het eind-
resultaat gelijk is aan of groter is dan 1 × 10
• als de noemer nul is.
(5)
• als geprobeerd wordt de vierkantswortel van een negatief
getal te berekenen.
FOUTEN EN REKENBEREIKEN
Fouten
Er treedt een fout op als de bewerking het rekenbereik over-
schrijdt of als er wordt getracht om een niet toegestane wis-
kundige berekening uit te voeren. Bij een fout verschijnt er "E"
op het display.
Druk op de ª om de fout ongedaan te maken.
Rekenbereiken
• Binnen de onderstaande bereiken is deze calculator tot op
(6)
±1 nauwkeurig in het minst significante cijfer van de
mantisse. Bij het uitvoeren van continue berekeningen (in-
clusief ketenberekeningen) accumuleren de fouten waar-
door de nauwkeurigheid afneemt.
• Rekenbereiken
±10
-99
~ ±9.999999999×10
99
en 0.
Als de absolute waarde van een invoergegeven of het tussen-
(7)
of eindresultaat van een berekening minder dan 10
de waarde als 0 beschouwd in de berekeningen en op het
display.
Functie
Rekencapaciteit
| x | ≤ 4.499999999 × 10
DEG:
(tan x : | x | ≠ 90 (2n–1))*
| x | ≤ 785398163.3
sin x,
RAD:
(tan x : | x | ≠ – (2n–1))*
tan x
| x | ≤ 4.999999999 × 10
GRAD:
(tan x : | x | ≠ 100 (2n–1))*
l x l ≤ 4.500000008 × 10
DEG:
l x l ≤ 785398164.9
cos x
RAD:
l x l ≤ 5.000000009 × 10
GRAD:
(8)
| x | ≤ 1
sin
–1
x , cos
–1
x
¿x
tan
–1
3
| x | < 10
100
x,
≤ x < 10
In x , log x
10
–99
100
e x
< x ≤ 230.2585092
–10
100
10 x
–10
100
< x < 100
sinh x,
| x | ≤ 230.2585092
cosh x
Functie
(9)
tanh x
l x l < 10
| x | < 5 × 10
sinh
–1
x
1 ≤ x < 5 × 10
cosh
–1
x
–1
tanh
x
| x | < 1
x
2
| x | < 10
¿x
0 ≤ x < 10
1
/x
| x | < 10
0 ≤ n ≤ 69*
n!
→D.MS
| x | < 1 × 10
→DEG
x, y → r, θ
| x |, | y | < 10
0 ≤ r < 10
DEG:
r, θ → x, y
RAD:
GRAD :
DEG→RAD, GRAD→DEG: | x | < 10
DRG |
RAD→GRAD: | x | < – × 10
• y > 0:
• y = 0:
A
B
C
y x
• y < 0:
• y > 0:
x ¿y
• y = 0:
• y < 0:
(A+Bi)+(C+Di) | A ± C | < 10
(A+Bi)–(C+Di) | B ± D | < 10
(A+Bi)×(C+Di) (AC – BD) < 10
(AD + BC) < 10
AC + BD
C
2
(A+Bi)÷(C+Di) BC – AD
C
2
C
2
+ D
→DEC
DEC
→BIN
BIN
→OCT
→HEX
OCT
HEX
* (n: geheel getal)
VERVANGEN VAN DE BATTERIJEN
OPMERKING: ALLEEN VOOR NEDERLAND/
NOTE: FOR NETHERLANDS ONLY
NL
(11)
Opmerkingen betreffende het vervangen van de
batterijen
Wanneer u de batterijen niet op de juiste wijze behandelt, kan
dit lekkage of ontploffing van de batterijen tot gevolg hebben.
Neem de volgende punten in acht:
• Vervang beide batterijen altijd tegelijk.
• Gebruik geen oude en nieuwe batterij naast elkaar.
• Gebruik altijd het juiste type batterij (LR44).
• Plaats de batterijen in de juiste richting, zoals aangegeven
in de calculator.
• Aangezien de batterijen reeds in de fabriek in de calculator
zijn aangebracht, is het mogelijk dat deze een kortere levens-
duur hebben dan aangegeven in de technische gegevens.
Wanneer moeten de batterijen vervangen worden
Vervang de batterijen wanneer de aanduidingen op het display
als gevolg van een slecht contrast niet meer goed afleesbaar zijn.
Let op
• Houd de batterij uit de buurt van kinderen.
• Laat de batterijen niet in de calculator zitten wanneer deze
uitgeput zijn. De batterijen kunnen gaan lekken en bescha-
diging veroorzaken.
• Bij verkeerde behandeling kunnen de batterijen ontploffen.
• Vervang de batterijen uitsluitend door batterijen van het-
zelfde type.
• Gooi de batterijen niet in vuur, daar deze kunnen ontploffen.
2
– nx
2
Procedure voor het vervangen van de batterijen
1. Druk op F om de calculator uit te schakelen.
n
2. Draai de twee schroeven los en verwijder het deksel van de
+ ··· + x
2
n
batterijhouder. (Afb. 1)
2
+ ··· + x
2
2
n
Afb. 1
(n: Aantal steekproefen)
100
.
3. Verwijder de oude batterijen en breng twee nieuwe batte-
rijen aan met de plus (+) kant naar boven. (Afb. 2)
4. Breng het dekseltje van de batterijhouder weer aan en
draai de schroeven vast.
5. Druk op ª.
• Controleer of de onderstaande indicatie op het display ver-
schijnt. Is dit niet het geval, dan moeten de batterijen op-
nieuw aangebracht worden. Controleer vervolgens nog-
maals of de indicatie op het display verschijnt.
Automatische uitschakelfunctie
De calculator wordt automatisch uitgeschakeld als gedurende
8 minuten geen toets wordt ingedrukt. Dit om verspilling van
batterij-energie te voorkomen.
TECHNISCHE GEGEVENS
Rekenfuncties:
-99
is, wordt
Interne berekeningen:
Tijdelijk uitgestelde
berekeningen:
Voeding:
10
Stroomverbruik:
Levensduur batterijen:
π
2
10
Bedrijfstemperatuur:
10
Buitenafmetingen:
Gewicht:
10
Toebehoren:
VOOR VERDERE INFORMATIE BETREFFENDE
DEZE CALCULATOR
Breng een bezoek aan onze website.
http://sharp-world.com/calculator/
Rekencapaciteit
100
99
99
50
100
(x ≠ 0)
100
100
y
50
l – l, x
2
+ y
2
< 10
100
x
100
| θ | < 4.5 × 10
10
| θ | ≤ 785398163.3
| θ | < 5 × 10
10
100
π
98
2
< x lny ≤ 230.2585092
–10
100
0 < x < 10
100
x = n
1
(0 < l x l < 1: – = 2n–1, x ≠ 0)*,
x
< x |n l y | ≤ 230.2585092
–10
100
1
< – lny ≤ 230.2585092 (x ≠ 0)
–10
100
x
0 < x < 10
100
x = 2n–1
1
(0 < | x | < 1 : – = n, x ≠ 0)*,
x
1
< – ln | y | ≤ 230.2585092
100
–10
x
100
100
100
100
< 10
100
+ D
2
< 10
100
+ D
2
≠ 0
2
| x | ≤ 9999999999
:
1000000000 ≤ x ≤ 1111111111
:
0 ≤ x ≤ 111111111
4000000000 ≤ x ≤ 7777777777
:
0 ≤ x ≤ 3777777777
FDABF41C01 ≤ x ≤ FFFFFFFFFF
:
0 ≤ x ≤ 2540BE3FF
Batterij niet
weggooien, maar
inleveren als KCA.
Afb. 2
Wetenschappelijke berekeningen,
berekeningen met binaire/octale/
hexadecimale getallen, berekeningen
met complexe getallen, statistiek-
berekeningen etc.
Mantisse max. 10 cijfers
4 berekeningen
3 V ¶ (gelijkstroom)
Alkalibatterijen (LR44) × 2
0,0005 W
Ca. 3000 uur
wanneer continu 55555. op het dis-
play wordt aangegeven, bij 25°C.
Varieert afhankelijk van het gebruik
en andere factoren.
0°C – 40°C
78,6 mm (B) × 144 mm (D) × 10,5 mm (H)
Ca. 68 gram (inclusief batterijen)
Batterijen × 2 (in calculator),
gebruiksaanwijzing, blad met
rekenvoorbeelden, beknopte
bedieningsinstructies en opbergtasje