ALGEMENE INFORMATIE COPYRIGHT Tekst, inhoud, figuren en schema’s van deze bouwhandleiding zijn beschermd en eigendom van Ir. bureau Vanderveen b.v.. Kopieën van de inhoud, of delen van de inhoud, in welke vorm dan ook, zijn niet toegestaan zonder expliciete schriftelijke toestemming van Ir. bureau Vanderveen b.v.. Het elektronische ontwerp van deze bouwdoos (printen, schema’s, principes, transformatoren) valt eveneens volledig onder het copyright van Ir.
VEILIGHEIDSVOORSCHRIFTEN 1) In deze bouwdoos wordt gewerkt met hoogspanning (220/230 Volt 50 Hz wisselspanning en 200 Volt gelijkspanning). Deze spanningen zijn levensgevaarlijk indien ze met het menselijk lichaam in contact komen. Daarom dient men uiterste zorgvuldigheid in acht te nemen om ongelukken of schade van welke soort dan ook te voorkomen.
Geachte koper, Hartelijk dank voor uw aanschaf van de Vanderveen buizen voorversterker MCML05. Deze versterker is geboren uit liefde voor muziek, voor muziekweergave met alle details en excellente ruimtelijke afbeelding. De basis van deze versterker ligt in de jarenlange ervaring en studie van de ontwerper. De modernste technieken en kennis zijn...
COMPONENTENLIJST OPNIEUW MAKEN CODE WAARDE SOORT AANTAL OPDRUK 1/4W kool rd,vio,rd,x -of- rd,vio,ge,br,br,ro 1/4W kool rd,rd,rd,x 680R 1/4W kool bl,grijs,br,x 1W metaalfilm ge,vio,zw,rd,x 680R 1/4W kool bl.grijs,br,x 1W metaalfilm ge,vio,zw,rd,x 180K 1/4W kool br,grijs,ge,x 150K 1/4W kool br,gr,ge,x 220K 1/4W kool rd,rd,ge,x 1/4W kool br,zw,rd,x...
Pagina 8
HET BOUWEN – algemene aanwijzingen - PLAATSEN VAN DE ONDERDELEN OP DE PRINTPLAAT Hierboven staan montagevoorbeelden getekend van enkele axiale componenten (= draden in de lengterichting). Bepaal voor deze componenten eerst de steekmaat “L” door de afstand van de aangegeven gaten in de print te meten. Buig hierna met een punttang de draden op de juiste onderlinge afstand.
Pagina 9
STAP 1 - de voedingsprint - VOED-1.cdr Copyright ir.bureau Vanderveen october 2003 SOLDEEROOGJES 1. Op de print staat één kant de tekst: "VDV-P5, COPYRIGHT VANDERVEEN". De printkant met deze tekst is de zogenaamde componentenkant. Aan deze kant moeten alle onderdelen geplaatst worden en aan de andere kant (soldeerzijde) gesoldeerd worden.
Pagina 10
STAP 2 – de voedingsprint – diodes VOED-2.cdr Copyright ir.bureau Vanderveen october 2003 Algemeen : diodes hebben een vaste polarisatie, ze kennen een kathode en een anode, waarvan de kathode altijd gemerkt is. In de figuren in deze handleiding is dit aangegeven door twee naastgelegen streepjes, op de diodes zelf wordt de kathodezijde door middel van een witte, grijze of zwarte streep aangeduid.
WEERSTANDEN KLEURCODES Weerstanden hebben geen polariteit en u hoeft dus niet op te letten hoe u ze op de print plaatst. Wel van belang is de waarde, deze wordt aangegeven door middel van gekleurde ringen volgens de onderstaande tabellen. De 1 Watt weerstanden herkent u aan hun licht blauwe kleur, ze zijn bovendien iets groter dan de ½...
Pagina 12
STAP 3 - de voedingsprint – Weerstanden VOED-3.cdr Copyright ir.bureau Vanderveen october 2003 Monteer nu de volgende weerstanden (alle vlak tegen de print) 1k = 1000 ohm bruin zwart rood +tolerantiering 47k = 47000 ohm geel violet oranje +tolerantiering 15k = 15000 ohm bruin groen oranje +tolerantiering 10k = 10000 ohm...
Pagina 13
STAP 4 – de voedingsprint – kleine condensatoren VOED-4.cdr Copyright ir.bureau Vanderveen october 2003 monteer en soldeer de kleine condensatoren net als de weerstanden zijn deze bipolair, het maakt dus niet uit hoe u ze monteert. 100nF = 0,1µF = µ1 100V 100nF = 0,1µF = µ1 100V...
Pagina 14
STAP 5 - de voedingsprint – Transistoren en IC's VOED-5.cdr Copyright ir.bureau Vanderveen october 2003 1: T1 :typenummer BC547B 2: IC-1 : typenummer TL071. Deze wordt gemonteerd op een voetje. Dit voetje heeft aan één zijde een half ronde inkeping, plaats het voetje zoals in de figuur aangegeven en soldeer het vast.
Pagina 15
STAP 6 – de voedingsprint – elektrolytische condensatoren VOED-6.cdr Copyright ir.bureau Vanderveen october 2003 VOED-7.cdr Copyright ir.bureau Vanderveen october 2003 Elektrolytische condensatoren (meestal kortweg elco’s genoemd) hebben een vaste polariteit. Bij de elco’s welke in deze versterker voorkomen is de “min”-pool gemerkt met een zwarte streep op de behuizing en “-“...
Pagina 16
STAP 8 – de voedingsprint – zekeringen en instelpotentiometer VOED-8.cdr Copyright ir.bureau Vanderveen october 2003 Op deze voedingsprint worden twee zekeringen toegepast van een type dat u misschien nog niet kent, ze hebben een ronde kunststof behuizing met twee pootjes en worden in dit geval in een voetje gestoken.
Pagina 17
STAP 9 – de ingangsprint – soldeeroogjes doorverbindingen IN-1.cdr Copyright ir. bureau Vanderveen october 2003 De printkant met tekst is de componentenkant. (VDV-VV INPUT-5 ; MC step-up VERSION ; COPYRIGHT 2003 ; VANDERVEEN 1) monteer de 12 oogjes in de aangegeven richtingen en volgens aangegeven procedure 2) monteer de 6 doorverbindingen (aangegeven in rood).
STAP 10 – de ingangsprint – Ingangsbussen , MC/MM-schakelaar en ingangskeuze schakelaar IN-3.cdr Copyright ir. bureau Vanderveen october 2003 1) De 4 ingangsbus-units hebben behalve elk 6 aansluitpootjes ook aan beide zijden een kunststof klempootje. Breek deze klempootjes voorzichtig af en soldeer vervolgens de units zorgvuldig en haaks op de print vast.
Pagina 19
STAP 11 – de ingangsprint – weerstanden, condensatoren en de step-up transformatoren IN-4.cdr Copyright ir. bureau Vanderveen october 2003 1) Monteer de step-up transformatoren MC-10. Ze passen maar op 1 manier, en soldeer ze vast 2) Monteer nu de beide weerstanden R41 (½Watt 1000 ohm, bruin zwart rood + tolerantiering) 3) Monteer zo nodig (afhankelijk van uw MC-element) Rc (2 x) en Cc (2 x) en Rin (2x).
Pagina 20
STAP 12 – de MD-print – buisvoeten en soldeeroogjes PU-MD-1.cdr Copyright ir. bureau Vanderveen october 2003 De kant met tekst "VDV-VV: MD-5" is de componentenkant 1) Monteer de soldeeroogjes volgens eerder aangegeven procedure en richt ze uit zoals aangegeven in de figuur. 2) Monteer de noval buisvoeten, buig pootjes aan onderzijde NIET om (anders is eventuele vervanging later onmogelijk)
Pagina 21
STAP 13 – de MD-print – weerstanden PU-MD-2.cdr Copyright ir. bureau Vanderveen october 2003 Alle weerstanden op deze print zijn van het ½ Watt type, monteer ze aan componentzijde. Ook hier geldt, als u het makkelijker vindt kunt u ze vanaf de bovenzijde solderen. Let op, R16 en R17 zijn weerstanden die afgestemd moeten worden op het type buis B2.
Pagina 22
STAP 14 – de MD-print – condensatoren PU-MD-3.cdr Copyright ir. bureau Vanderveen october 2003 1) monteer de MKH condensatoren C12, 14, 16, 17, 20 Let heel goed op de aangegeven waarde en verwissel ze onderling niet (anders werkt het RIAA circuit niet goed. Let op de pootjes van C16en C17. Deze breken gemakkelijk af) 100nF = 0,1µF = µ1 100V 100nF = 0,1µF = µ1...
Pagina 23
STAP 15 – de MD-print – de elektrolytische condensatoren PU-MD-4.cdr Copyright ir. bureau Vanderveen october 2003 Monteer de elektrolytische condensatoren, let ook nu goed op hun polariteit, in de figuur staat duidelijk de “+” aangegeven, op de behuizing van de elco’s zelf is steeds de “-“ gemarkeerd. Let vooral op, bij C13 in het rechter kanaal (ook rechts in de figuur getekend ) staat de + zijde net de andere kant op.
Pagina 24
STAP 16 – de lijnprint – soldeeroogjes en buisvoeten lijn-1.cdr Copyright ir. bureau Vanderveen october 2003 De kant met tekst "Copyright 2003 VDV" is de componentenkant. 1) soldeer op de bekende manier de 20 soldeeroogjes 2) soldeer de buisvoeten op de bekende manier...
Pagina 25
STAP 17 – de lijnprint – de weerstanden lijn-2.cdr Copyright ir. bureau Vanderveen october 2003 Alle weerstanden op deze print zijn van het ½ Watt type, zie de kleurcodetabel voor de betekenis van de kleurringen. Monteer de volgende weerstanden : 560k = 560.000 ohm groen blauw geel + tolerantiering...
Pagina 26
STAP 18 – de lijnprint – condensatoren, relais en diode lijn-3.cdr Copyright ir. bureau Vanderveen october 2003 1) Monteer het relais Re (dit schakelt om als u een hoofdtelefoon aansluit) en de kleine rode diode D1. Let bij de diode goed op de polariteit, aangeduid met de zwarte streep op de diode zelf en de dubbele zwarte lijntjes in de figuur.
Pagina 27
De lijnprint is nu klaar. Zie voor controle figuur lijn-4.cdr en controleer ook weer de onderzijde op lange uitstekende draadjes. lijn-4.cdr Copyright ir. bureau Vanderveen october 2003...
Pagina 28
100KAX2 100KBX2 De kant met tekst "MCML05 POTS COMPONENT SIDE" is de componentenkant 1) Soldeer eerst de 6 soldeeroogjes op de bekende wijze aan componentzijde. 2) Soldeer ook de beide 100k Ohm / 1/4 Watt weerstanden RvL en RvR op het printje (kleurcode bruin zwart geel + tolerantiering) Soldeer de beide Alps - potentiometers vast aan componentenkant.
Pagina 29
STAP 20 – de eindmontage – netentree, veiligheidsaarde, voedingstrafo, netschakelaar S1 EIND-1.cdr: Copyright ir. bureau Vanderveen october 2003...
Pagina 30
1) Zet de netentree vast op de achterkant. Gebruik daarvoor de twee zwarte M3 schroeven met verzonken kop. Let er op dat de rechter schroef voorzien moet worden van een aardlip. Die montage is als volgt: schroef door netdeel, door kast, aan binnenzijde kast een kartelring, drievoudige soldeerlip, kartelring, dan moer M3.
Pagina 31
STAP 21 – aansluiting voeding – voedingsprint plus transistor T2 EIND-2a.cdr: Copyright ir. bureau Vanderveen october 2003...
Pagina 32
1) Zie tekening eind-2a.cdr. Monteer de voedingsprint op de aangegeven plaats in de kast op de vier afstandsbusjes van 1 cm. Gebruik 4 x M3 schroef met kruiskop. 2) Nu is de montage van de stabilisatie transistor T2 aan de beurt. Die wordt geplaatst op het tussenvlak, dat als magnetische afscherming en als koelvin functioneert.
Pagina 33
3) Neem transistor T2 en verleng de drie aansluitingen van T2 met 4 cm rood draad plus krimpkous afwerking. Zie tekening eind-2b.cdr 4) Schuur met fijn schuurpapier het tussenschotgedeelte schoon en vlak waartegen T2 gemonteerd gaat worden (vlakke onderlaag i.v.m. optimale warmtegeleiding). 5) Monteer T2 tegen het tussenschot.
Pagina 34
9) Monteer nu de dikke blauwe en grijze draden van de voedingstransformator met hun overeenkomstige soldeeroogjes op de voedingsprint. De draden zijn iets te lang, maar rol ze op rond een pen als een spoeltje en soldeer ze daarna vast. Op deze manier worden twee doelen bereikt: de verbinding tussen de voedingstrafo en de voedingsprint ziet er strak uit –en- de spoeltjes werken als extra hoogfrequent filter, waardoor stoorsignalen van het lichtnet extra worden gedempt.
UITLEG OVER de voedingsprint - achtergrond van de schakeling - Tijdens het bouwen van de versterker kunt u deze uitleg overslaan. Achteraf zal het handig zijn (als u modificaties aan wilt brengen bijvoorbeeld, of als de voeding niet goed werkt) om inzicht te hebben in de werking en het speciale karakter van de voedingsschakeling.
Pagina 36
Gloeidraadspanning in 15s van 0 naar 12,6V Het geheim van deze schakeling zit in de transistor T1. Via R53 wordt langzaam (in 15s) de condensator C58 opgeladen. Hierdoor stijgt de spanning op de basis van T1 in 15s van 0 naar ongeveer 16 V.
Pagina 37
Stabilisatie van de hoogspanning Vo en diens 30s aangroeitijd De schakeling rondom de hoogspanning Vo is de eenvoud zelve. Via R62 en de twee zener- diodes D14 en D15 wordt een stabiele spanning van ongeveer 200V gerealiseerd. Vervolgens wordt de condensator C65 via R63 in 30s opgeladen. Deze aangroeiende spanning bereikt via R64 (deze voorkomt oscillatie van de BUZ80 (of diens equivalent)) de gate van de regel- mosfet BUZ80.
Pagina 38
STAP 22 – de eindmontage – montage van de audioprinten AARDE-SCHROEF EIND-3A.cdr: Copyright Ir. Bureau Vanderveen B.V. november 2004...
Pagina 39
Montage van de ingangsprint: 1-a) Controleer eerst of de onderzijde van de ingangsprint scherpe uitstekende punten bevat. Knip deze zo nodig nog af. 1-b) De ingangsprint wordt via twee soorten schroeven vastgezet. Vanaf de achterzijde via zelftappende zwarte schroeven, die in de ingangschassisdelen geschroefd worden –en- op de bodemsteunen met twee M3x5 kruiskop boutjes.
Pagina 40
STAP 23 – de eindmontage – voeding en hoofdtelefoon EIND-3B.cdr: Copyright Ir. Bureau Vanderveen B.V. november 2004...
Pagina 41
Doorverbindingen van de voedingsprint: voedingsdraden 1) De vier aansluitdraden van de gloeidraadspanning en de hoogspanning zijn in figuur eind- 3b aangegeven. Deze draden gaan door het gat vlak onder T2 vanaf de voedingsprint naar de lijn-print. 2) Plaats in dit gat eerst een isolatie-rubber-tule, zodat de hoogspanningvoerende draden geen contact kunnen maken met het tussenschot.
Pagina 42
De LED boven de hoofdtelefoon-aansluiting 8) Boven de hoofdtelefoonaansluiting zit een gaatje voor een LED, echter de functie van deze LED is nog helemaal niet vastgelegd en staat ook niet in het schema aangegeven. Ieder is vrij om aan die LED een functie toe te kennen, met gebruikmaking van de 24V voedingsspanning en de schakelaars die in de hoofdtelefoonchassisdeel aanwezig zijn.
Pagina 43
STAP 24 – de eindmontage – signaalvoerende audio kabels EIND-3C.cdr: Copyright Ir. Bureau Vanderveen B.V. november 2004...
Pagina 44
1) Monteer de potentiometerprint plus potentiometers op de frontzijde van de kast, zoals aangegeven in figuur EIND-3C.cdr. Deze print plus potentiometers wordt vastgezet met de twee moeren van de ALPS potentiometers. Denk er om dat het meegeleverde ringetje direct onder de moer komt te liggen. 2) Voor de audio kabels gebruiken we hoogwaardig G5 zilverdraad met goud dotering en een diameter van 0,5 mm en Kapton omhulling.
STAP 25 – de eindmontage – buizen en kast 1) Monteer de verlengas op de keuzeschakelaar met behulp van het messing koppelstuk en de asgeleider in de frontplaat. Het is zinvol om de aluminium verlengas iets vlak te vijlen bij de kant die in de messing koppelbus gezet wordt. Als de schroeven van die koppelbus een vlakke ondergrond zien hechten ze veel beter en gaat het koppelstuk niet slippen.
Pagina 46
9) Schroef de drie voeten onder het chassis met de bijgeleverde korte M4 kruiskop bouten. 10) In principe kan nu het deksel op de kast worden geplaatst. De voorkant valt in de sleuf in het grijze front, terwijl de achterkant met twee M4 kruiskop bouten op de achterzijde wordt vastgezet.
STAP 26 – In Bedrijf Stellen - 1) Controleer of de netzekeringen (250mA traag) zijn geplaatst in de netingang. 2) Verbindt de voltmeter (20V bereik DC) met de aansluitingen van de gloeispanning op de lijnprint. 3) Verbindt het netsnoer met de versterker en het lichtnet. 4) Schakel de versterker aan en controleer dat na enige seconden de rode LED oplicht.
Pagina 49
EXPERIMENTEN Experiment 1 Met de MC-1- step-up transformator. Zie de MC-10 handleiding aan het einde van dit bouwboek, waarin uitvoerig uitgelegd wordt hoe de MC-10 optimaal op een MC- element kan worden afgestemd. Experiment 2 Met de MD-trap: a) De volgorde ECC82 en ECC81 kan omgedraaid worden om hogere ingangsversterking te krijgen en lagere eindruis.
Pagina 50
De nu volgende artikelen bieden dit gereedschap, geven uitleg en achtergrond en verklaren veel van de keuzes die ik gemaakt heb bij de ontwikkeling van de MCML05. 1) Ir. Menno van der Veen: “De Vanderveen MC-10”; handleiding bij de MC-10 moving coil step-up transformator, 4 maart 2004 2) Stanley P.