Inhoudsopgave
Advertenties
Verstemmen van de toonladder
Een stemmingssysteem wordt gebruikt om vast te stellen welke tonen of toonhoogtes er worden gebruikt bij het
spelen van muziek. Anders gezegd: het is een keuze met betrekking tot de welke frequenties er worden gebruikt
en de onderlinge afstand daarvan. Gelijkzwevende stemming (slechts één stemmethode voor alle grondtonen,
geschikt voor klavierinstrumenten) is tegenwoordig de meest gebruikte stemming voor piano's en andere
instrumenten met een min of meer vaste stemming. Een van de voordelen van gelijkzwevende stemming is dat
die hetzelfde is voor elke toonaard, zodat composities vrijelijk omlaag en omhoog kunnen worden getransponeerd
zonder dat de intervallen veranderen. Het gebruik van gelijkzwevende stemming, met name voor piano, is wijd
verbreid en is een veilige keuze. Er werden echter verschillende andere toonladders gebruikt voor composities en
uitvoeringen voordat men de gelijkzwevende stemming invoerde. Deze piano is voorzien van zes stemsystemen,
die je kunt kiezen afhankelijk van welke akkoorden en melodieën je op dat moment nodig hebt.
Eigenschappen van de verschillende stemmingen
Pythagoriaans
De pythagoriaanse stemming, genoemd naar de wiskundige en filosoof Pythagoras uit de oudheid, is gebaseerd
op het stapelen van inetrvallen genaamd reine kwinten. Deze is specifiek geschikt voor muziek waarin de kwinten
worden behandeld als consonant zijn en de tertsen als dissonant.
Puur majeur & puur mineur
Pure intonatie (soms afgekort als JI, just intonation) is een muzikale stemming waarin de frequenties van de
noten zijn gerelateerd aan de verhouding tussen kleine, gehele getallen. Elk interval dat op deze wijze is gestemd
noemt men puur of juist En een majeurtoonaard, die bestaat uit pure intonaties, met name de drieklanken
bestaand uit de grondtoon, de terts en de kwint, klinkt extreme harmonieus. Pure intonantie is waarschijnlijk de
meest natuurlijk klinkende stemming.
Meantone
Het Meantone-systeem lijkt erg op pure intonatie. Het werd in de 16de eeuw gebruikt voor het stemmen van
pijporgels. Deze muzikale toonaarden, gebaseerd op het pythagoriaans systeem, maar de kwint met een kwart
komma verkleind, benaderen pure intonatie in hoge mate. Dit systeem creëert dan ook prachtige, puur klinkende
toonladders; net als een perfecte drieklank.
Werckmeister
The Werkmeister is genoemd naar Andreas Werckmeister, en werd gecreëerd als een verbetering ten opzichte
van de pythagoriaanse toonladder. Deze stemming brengt de comma maxima, bedacht door Pythagoras, terug
tot vier reine kwinten en de rest van de kwinten hun pythagoriaans toonladderkarakteristiek. Werkmeister-
stemming kan een toonladder stemmen van harmonisch naar melodisch door het toongetal te vergroten, waardoor elke
tonaliteit kenmerkend klinkt. Dit maakt het essentieel voor classicistische en romantische, tonale muziek om de
toonaard te benoemen.
Kirnberger
Kirnberger-stemming is een ongewone stemming ontwikkeld in de tweede helft van de 18de eeuw door Johann
Kirnberger en wordt beschouwd als een verbeterde versie van het Meantone-systeem. Hij maakt het mogelijk
tijdens een opvoering vrijelijk van stukken te wisselen.
Twaalftoons gelijkzwevende stemming
Bij twaalftoons gelijkzwevende stemming wordt het octaaf verdeeld in 12 gelijke delen. Een afstand van een
halve toon, oftewel de frequentieverhouding van een interval van twee naastliggende tonen, is de
twaalfdemachtswortel uit 2. Er is een minimaal verschil van steeds dezelfde hoeveelheid tussen twee intervallen.
31
Advertenties
Inhoudsopgave
