hoeveel kanalen?
matrixweergave of totaal
gescheiden weergave?
Het begrip "Surround Sound"
Bij de tegenwoordige surround-apparatuur wordt u overladen met veel, meer
dan verbijsterende technieken en nieuwe onbegrijpelijke afkortingen. In dit
hoofdstuk proberen wij u wat basisbegrippen bij te brengen over wat al dat
vakjargon nu eigenlijk betekent. Aan het eind zult u beter beslagen ten ijs zijn
om alle voordelen te kunnen plukken, die een uitgebreid geluidssysteem u te
bieden heeft.
De tegenwoordige thuistheatersystemen kunnen audio-informatie bevatten,
die verdeeld kan worden over één tot wel acht kanalen. Hier volgen wat
voorbeelden:
• U wilt kijken naar Casablanca of The Wizard of Oz beide films uit
het mono-tijdperk dus met maar één geluidsspoor.
• U wilt luisteren naar een stereo cd-schijfje: slechts twee geluidssporen.
• U wilt kijken naar de originele Star Wars film met de originele
Dolby Pro Logic geluidsregistratie: vierkanalen informatie
verkregen uit twee geluidssporen.
• U wilt naar een moderne film kijken, in 5.1 of zelfs 7.1
registratie. Dat betekent vijf of zeven volkomen gescheiden, over
het volledige frequentiespectrum werkende geluidssporen voor
de voor- en achterkanalen, plus een speciaal effectkanaal voor de
lage frequenties (de .1 in 5.1, ook wel LFE genaamd)
Uw nieuwe processor doet al deze taken, zonder blikken of blozen Hij schakelt
automatisch over naar de taak die hij moet verrichten zodra hij de aard van het
binnenkomende signaal ontdekt heeft.
Een enkele keer echter is het aan u om een keuze te maken uit de verschillende
verwerkingsmethodes. Voorbeeld: schijfjesgebaseerde media hebben vaak
meerdere geluidssporen, met wellicht een variërend aantal kanalen of zelfs
verschillende talen. Nu kunt u, d.m.v. het menu van het dvd-schijfje zelf kiezen
welke van die mogelijkheden u wenst te horen. Daarom is het handig voor u
om te weten wat het taalgebruik van dergelijke menu's nu eigenlijk te betekenen
heeft.
Toen filmmakers lang geleden meer wilden dan simpel stereogeluid (slechts één
linker en één rechter kanaal) hadden ze een probleem: de gehele infrastructuur
van de cinemawereld was gebaseerd op stereo.
Een firma, genaamd Dolby, werd de reddende engel door een geluidssysteem
te introduceren dat ze "Dolby® Surround" noemden. Een systeem waarbij in
de twee bestaande kanalen nog twee extra kanalen werden verscholen en deze
verborgen informatie kon er, en nog redelijk precies ook, met een speciaal stuk
elektronica weer uitgehaald worden. Deze techniek waarbij de kanalen bij elkaar
worden gebracht, met de bedoeling ze later weer te scheiden, noemen we matrix
(de)codering.
Het nadeel van deze matrixmethode is natuurlijk overduidelijk: het is gewoon
een schier onmogelijke taak om twee kanalen die je bij elkaar gemixt hebt weer
perfect uit elkaar te halen. Als je eenmaal een cake hebt gebakken, is het ook
onmogelijk later de eieren en het meel weer gescheiden terug te winnen.
29