Pagina 1
CONRAD ELECTRONIC BENELUX B.V. Nadruk, ook als uittreksel is niet toegestaan. Druk- en vertaalfouten voorbehouden. Deze gebruiksaanwijzing voldoet aan de technische eisen bij het in druk gaan.
Pagina 3
Introductie In de wintermaanden zijn de dagen kort en de avonden lang. Daar wil men graag de tijd benutten met kleine elektronische experimenten. Wat is er mooier, dan 's avonds met uw radiohobby nog even bezig te zijn, vooral dan, wanneer op middengolf ook verre zenders te beluisteren zijn.
Luidspreker Haal de luidspreker uit het eerste vak en bekijk deze nauwkeurig. Op de voorzijde bevindt zich een membraan. Deze laat zich voorzichtig iets naar binnen drukken. Als u met de vinger op het membraan klopt, produceert dit een ruis. Dit laat het principe van de luidspreker zien: een beweging van het membraan produceert geluid.
Insteek- printplaat Het derde vak bevat een experimenteerbord. Op deze wordt stuk voor stuk de complete radio opgebouwd. De tekening toont de verbindingen binnenin. Haal de batterij uit heet vak en verbind het batterijvak met de luidspreker. Bij het terug- plaatsen van de batterij is weer het bekende kraken.
Schakelaar Als verbinding voor de onderdelen dient een geïsoleerde schakeldraad, deze vindt u in het vierde vak. Een paar korte stukken heeft u voor de interne verbindingen nodig, het lange resterende stuk dient later als ontvangstantenne voor de radio. Knip met een tang (desnoods gebruikt u een oude schaar) telkens passende stukken er af.
Transistor Vak nr. 5 bevat een transistor. Transistors zijn componenten ter versterking van kleine stromen. De NPN- transistor BC547B dient als versterker voor de luidspreker. De aansluitingen van de transistor noemt men emitter (E), basis (B) en collector (C). De basisaansluiting bevindt zich in het midden.
Weerstand Het zesde vak bevat een weerstand met 10 k . De weerstand is voorzien met gekleurde ringen. Bruin, zwart, oranje betekenen 10.000 . De vierde ring (goud) staat voor de tolerantieklasse van 5%. Een weerstand wordt geplaatst om een stroom te verminderen. In dit geval zorgt de weerstand voor een basisstroom van slechts ca.
Condensator Vak nr. 7 bevat een elektrolytcondensator met 47 µF (microfarad). Een condensator bestaat uit twee metalen platen en een isolatielaag. Als hier een elektrische spanning op wordt aangesloten, vormt zich tussen de condensatorplaten een elektrisch krachtveld, waarin energie is opgeslagen. De capaciteit van een condensator wordt gemeten in Farad (F).
Schakelgeluiden Een tweede weerstand met 1 k (bruin, zwart, rood) bevindt zich in het achtste vak. Bouw deze zo in de schakeling, dat de elco permanent geladen wordt. Alleen bij het sluiten van de schakelaar zal hij ontladen. Elk sluiten en openen van de schakelaar produceert een geluid.
Pagina 12
Geïntegreerde schakelcircuit Vak 9 bevat het belangrijkste onderdeel van deze radiokalender: een geïntegreerde schakeling (IC) van het type TA7642. Het IC heeft een plastic- behuizing zoals de transistor en heeft eveneens drie aansluitingen. Bij het inbouwen dient de juiste richting aangehouden worden. De vlakke zijde met de opdruk wijst naar de minuszijde van de printplaat.
Ruisen en knetteren Een verdere weerstand bevindt zich achter het deurtje nr. 10. Hij heeft 100 k (bruin, zwart, geel) en dient zoals de basisweerstand van de transistor om een kleine ingangsstroom te laten vloeien. Deze stroom kan dan door zwakke radiosignalen hoger of lager worden.
Eerste radioklanken Het elfde vak brengt een verdere condensator. Deze keer is het een keramische schijfcondensator met 100 nF (opdruk 104). Deze condensator heeft geen polariteit en mag in willekeurige richting gebruikt worden. Hij wordt nu als filter ingebouwd en zorgt er voor, dat de hoogfrequente signalen (HF) op de uitgang van de ontvanger- IC onderdrukt worden en de signalen in het hoorbereik (LF, lage frequentie) behouden blijven.
Antenne aansluiting Nog een condensator met 100 nF bevindt zich in het twaalfde vak. Hij wordt als koppelcondensator toegepast en zorgt er voor dat de HF- signalen naar de ingang komen. Ook hier kan de aanraking met uw vinger de antenne vervangen.
Een ontvangstspoel Vak nr. 13 bevat een kleine spoel met 220 µH (micro Henry; zwarte ommanteling). Een dunne koperdraad is op een spoel van ferriet gewikkeld en op de beide aansluitdraden aangesloten. De spoel heeft een kunststof- ommanteling. Bouw deze spoel op de ingang van de ontvanger in. Zij zorgt er voor, dat de LF- signalen kortgesloten worden en alleen HF-signalen naar de ingang komen.
Trillingskring Tot nu toe had de ontvanger slechts een eenvoudige filter, welke over het gehele middengolfbereik werkte. Maar nu willen we afzonderlijke frequenties uitfilteren. Een spoel en een condensator werken samen als trillingskring en filteren het signaal uit de resonantie- frequentie.
Lusantenne Nog een condensator met 100 nF (opdruk 104) komt uit vak nr. 15 naar voren. Plaats deze tussen emitter en collector van de LF- transistor. Hierdoor worden de resterende HF- signalen onderdrukt, die kunnen anders voor eventuele storingen zorgen. De ontvangst wordt nog duidelijker.
Magneet afstemming In het 16e vak bevindt zich een kleine magneet. Houdt deze aan elk component van de schakeling en u kunt zien dat sommige magnetische aansluitdraden bezitten, maar echt sterk wordt de spoel aangetrokken. Dit komt door haar ferrietkern. Als de magneet in de buurt van de spoel komt, vermindert zich haar zelfinductie omdat de kern gedeeltelijk zijn magnetische verzadiging bereikt heeft.
Meer scheidingscherpte In het vak nr. 17 bevindt zich nog een spoel, deze keer met een kleine inductie van 47 µH (blauwe ommanteling). Schakel deze in serie met de aanwezige trillingskring- spoel. De totale inductie gaat daarmee op ca. 267 µH, de resonantie- frequentie daalt naar 660 kHz.
Ontvangst vanaf 540 kHz Een verdere condensator vindt u in vak nr. 18. Deze heeft 100 pF (opdruk 101). Hiermede laat zich de capaciteit van de trillingskring naar 320 pF verhogen. De resonantie- frequentie ligt daarmee aan het onderste einde van het midden- golfbereik bij 540 kHz.
Drie spoelen Nog een spoel met 47 µH (zwarte ommanteling) vindt u in vak nr. 19. Schakel deze eveneens in serie met de trillingskring- spoel. Daarmee krijgt u een spoel met twee aftappingen en in totaal ca. 314 µH. De beste aanpassing van het ontvanger- IC ligt bij de hogere aftapping.
Ontkoppeling Hoe gevoeliger de ontvanger wordt, des te groter is het gevaar van storingen door niet bedoelde terugkoppeling van de LF- versterker op de ontvangeringang. Een mogelijk weg, op welke signalen terug op de ingang gekoppeld kunnen worden, is de spanningsverzorging. Als de batterij niet meer helemaal nieuw is, stijgt haar interne weerstand.
RC-filter Een nog betere ontkoppeling tussen LF-versterker en HF- trap wordt bereikt met een RC-filter (weerstand R + condensator C). De passende weerstand met 100 (bruin, zwart, bruin) vindt u in vak nr. 21. Indien uw ontvanger eerst erg gevoelig was voor storingen, zal dit met een RC-schakel van 100 en 47 µF een verbetering brengen.
Nog meer frequenties Het doel is, dat u uw favoriete zender kunt beluisteren. Met een vast afgestemde frequentie en zonder enige bedieningselementen, bouwt u een speciale ontvanger, welke steeds klaar staat met de juiste afstemming. Op het pad naar uw favoriete zender zijn het misschien nog een paar kleine stappen. Daarom bevat vak nr.
Ontvangst boven 1200 kHz Een kleine condensator met 22 pF is in vak nr. 23 opgeborgen. Hiermede kunt u de radio nog beter afstemmen. Met 100 pF + 47 pF +22 pF en alle drie spoelen resulteert in bijv. een ontvangstfrequentie van 745 kHz.
Fijne afstemming Nog beter kan met de condensator uit het vak nr. 24 afgestemd worden. Hij heeft slechts 10 pF. Met de hele reeks van 10 pF, 22 pF, 47 pF 100 pF en 220 pF zijn 31 combinaties mogelijk. Samen met de verschillende combinaties van de spoelen kan elke gewenste frequentie in het middengolfbereik ingesteld worden.